E. J. D e m o e d
EEN DRIEHONDERDJARIGE
Behalve de N.H.-Kerk en de kastelen Doorn en
Moersbergen, bezit het dorp Doorn in het geheel
geen oude gebouwen, laat staan monumentale ge
bouwen. Alleen achter de kerk, aan de Schoollaan,
ligt dromerig verzonken een huizenblok, dat ook
het predicaatoud droeg, en daar ongetwijfeld ook
wel aanspraak op kon maken. Het "ligt echter in
een hoekje van Doorn, slechts weinig gezien door
toeristen en vergeten zelfs door vele dorpelingen.
Slechts Zondags, wanneer de kerkklok de inwo
ners ter kerke riep, dan kwamen de mensen er
langs, maar wie besteedde ooit aandacht aan het
lage, geel gesausde huizencomplex? Het enige
merkwaardige voor de voorbijgangers waren de
gevelankers: 1650, en aan de achterzijde waar vrij
wel niemand kwam, de eigenaardige dakvorm.
Dit huizencomplex (er wonen 4 gezinnen in) is
thans geheel gerestaureerd, waarmede dan de oud
ste woning van het dorp voor zover mogelijk, weer
in zijn oorspronkelijke vorm is teruggebracht. Al
vorens iets over deze restauratie te vertellen, is het
misschien goed eerst mede te delen op welke wijze
dit huizencomplex ontstaan en gegroeid is.
Zoals de gevel ankers ons vertellen werd het huis in
1650 gebouwd, waarschijnlijk voor de boswachter
van de heer van het kasteel te Doorn. Want dit
huis behoorde oorspronkelijk tot het bezit van dit
kasteel, dat trouwens het grootste deel van de ge
meente Doorn in eigendom had. Dit huis, gebouwd
aan de grens van het bezit, juist naast de doornen
haag van het kerkhof, moet gebouwd zijn tijdens
Cajus Bertram, Graaf van Brockdorff, welke in
1650 met het Huis te Doorn beleend was. De af
metingen en vorm waren toen echter geheel anders
dan thans. De oppervlakte bedroeg toen plm.
5 X 14 meter en bestond uit het noordwestelijk
deel van het tegenwoordige gebouw. De Noord- en
Westgevel bleven later hun plaats behouden.
Blijkens het toegepaste steenformaat is de woning
omstreeks 1700 vergroot met het oostelijk deel.
Mijn indruk is, dat de gebezigde stenen reeds eer
der gebruikt waren, zodat zij toen in zgn. „vuil
werk" verwerkt zijn. In verband hiermede was het
noodzakelijk de gevels te bepleisteren waarbij gelijk
ook de gehele toen bestaande voorgevel werd „weg
gewerkt". Mogelijk is het pand toen gelijk voor be
woning door drie gezinnen ingericht. Omstreeks
1780 is het pand behoudens enkele kleine latere
wijzigingen in z'n huidige vorm gekomen. Dit
moge althans afgeleid worden uit het feit, dat in
diezelfde tijd ook het Huis te Doorn door de toen
malige eigenaar H. F. R. Lijnslager werd ver
bouwd, waarbij precies dezelfde bakstenen wat
betreft kwaliteit en kleur werden toegepast.
Bij deze laatstgenoemde veranderingen is o.a. de
oorspronkelijke Westgevel geheel verloren gegaan
en vernieuwd. In de achtergevel zijn toen ramen
geplaatst welke verwantschap tonen met andere
tot het kasteel behorende woningen, eveneens uit
diezelfde tijd daterend.
In de laatste anderhalve eeuw is vrijwel niets meer
gedaan voor onderhoud of verbetering van het
hier beschreven huis. Het is tot 1874 in bezit ge
bleven van Huis Doorn, in welk jaar het verkocht
is aan de plaatselijke schoolmeester Richter. Hij
kocht dit toen uit de nalatenschap van douair. mr.
A. C. W. Munter, welke in Febr. 1874 overleed.
Het huis blijft nu in bezit van de fam. Richter tot
1940, toen na een boedelscheiding het in handen
van verschillende eigenaren kwam. Thans is het
gezamenlijk eigendom van de heren E. van Dijk
en C. van Eckeveld.
Over de restauratie nu het volgende. De primitieve
toestand, waarin de gezinnen het pand bewoonden,
was voor de eigenaren waarvan één zelf ook be
woner 'is aanleiding om verbeteringen te gaan
aanbrengen, waardoor een gerieflijker bewoning
zou ontstaan. Bovendien verkeerde het dak in een
desolate toestand, zodat veel vernieuwd moest
worden.
Toen ik dan ook vernam van bovenstaande plan
nen, vreesde ik een zakelijke verbetering van dit
24
Schoollaan 2-8 te Doorn. Achterzijde met door verbou
wingen ontstane typische dakvorm. Gevels ten dele van
pleisterhuid ontdaan. Maart 1949
