LOKKEN
Aarle-Rixtel, een klein dorp, diep in het Brabantse
land, op de grens van de Peel, waar de Zuid-Wil
lemsvaart en het Wilhelminakanaal elkaar snijden,
een dorp, zoals ons land er vele kent met een be
volking, die met hard werken een bestaantje in de
landbouw vindt. Ongeveer 3000 zielen.
113
zij overal in Europa, waar maar opdrachten te vervullerl
waren. Een vaste plaats waar zij hun bedrijf uitoefenden,
kenden zij niet. Zij belandden in Nederland om zich in het
begin van de volgende eeuw in het Brabantse om juist te
zijn Someren voor vast te vestigen. Toch bleek om de een
of andere reden ook dit dorpje geen blijvende plaats van ves
tiging te zijn. Het zou Aarle-Rixtel worden, enkele tientallen
kilometers noordelijker. Toen liep het tegen het einde van
de 18e eeuw.
Het bewerken van de gemetselde vorm.
Is het niet typisch, dat bijna twee procent het aanzien van
Aarle-Rixtel bepaalt, in eigen land en ver over de grenzen?
Het gilde der klokkengieters, vaklieden stuk voor stuk, zestig
in getal, eenvoudige mensen met 'n overall aan of 'n voor
schoot voor. Toch mannen wier werk na eeuwen nog gepre
zen wordt, zij het, dat dit nauwelijks tot hen schijnt door te
dringen. Dag in dag uit verrichten zij hun precisiewerk, van.
vader op zoon, zoals in dit bedrijf gewoonte schijnt te zijn.
Neem nu de eigenaars van de fabriek of zo u wilt de klokken
gieterij (een aanduiding, welke beter de gevoelswaarde geeft),
de vier heren Fritsen, vader en drie zoons, van geslacht op
geslacht reeds klokkengieters van professie. Men moet terug
gaan tot de achttiende eeuw om hun loopbaan in de historie
op te vatten. In die tijd raakten zij geparenteerd aan de
Petits, die toen al sedert verscheidene tientallen jaren hun
bedrijf in Aarle-Rixtel hadden gevestigd. De Petits nu goten
reeds sinds omstreeks 1500 klokken. Als nomaden zwierven
NEDERLAND VRAAGT KLOKKEN
Bij duizendtallen zijn sedertdien klokken in dit overigens zo
stille dorp gegoten. Nu zijn het de Fritsens, die de naam van
Aarle-Rixtel ver over de wereld uitdragen. Men heeft er de
handen vol, vooral nu er op de „binnenlandse markt" als
gevolg van het wegvoeren der klokken door de Duitsers, een
nauwelijks te stillen vraag is. Volgens een schatting wordt het
aantal benodigde klokken in Nederland op 3000 gesteld. Als
men weet, dat er ongeveer 20 klokken per week gereed komen
en sedert de bevrijding 1600 klokken in totaal de gieterij
hebben verlaten, dan is er nog heel wat werk.
Vorig jaar, in Augustus, kreeg ook Rotterdam een grote
beiaard uit Aarle-Rixtel, een zeer grote zelfs van 49 klokken,
in totaal wegende 29000 kg. De Bourdonklok hiervan alleen
woog ruim 5500 kg en had een diameter van ongeveer 2 me
ter. Maar niet alleen in Nederland zingen de klokkespelen
uit Aarle-Rixtel. In het bekende stadhuis van Stockholm
leverde Aarle-Rixtel in 1924 een grote beiaard. De grootste
klok hiervan woog ca. 3000 kg. Ook in de Dom van Aken
luidden de klokken van PETIT FRITSEN en in Zuid-
Afrika, Canada en Amerika. Zelfs in China op afgelegen
Missieposten roepen de klokjes van Aarle-Rixtel de gelovigen
op ter kerke.
Onlangs nog maakte een zakenman uit Helmond het volgen
de mee op zijn reis door Canada. Hij reisde met de trein van
Montreal naar Ottawa en onderweg stapte een Canadees
geestelijke in en kwam naast hem zitten. Al gauw begon er
een gesprek en toen bleek dat de Canadees met een Hollan
der te doen had, zei deze: „Ik ken in Nederland slechts twee
plaatsen nl.. Amsterdam en Aarle-Rixtel."
„Aarle-Rixtel?", zei verbaasd de Nederlander, „daar woon
ik vijf kilometer vandaan!",, Ja," zei de geestelijke, „in Mon
treal luidt één klok, welke bijzonder opvalt tussen de andere
door haar sonore en warme klank en deze klok is van Aarle-
Rixtel."
2. Het metselen van de vorm.
3. Het aanbrengen der decoraties.
4. Het vormen van de valse klok.
