verband met het voornemen dit in zijn geheel in
een volgend nummer op te nemen, doch wel enkele
punten aanstippen. Na een korte inleiding over het
ontstaan van Leeuwarden, werden de verschillende
dempingen bezien, waarvan slechts enkele genade
konden vinden. Vrijwel alle dempingen leidden
tot verlies. Men zal pogen van enkele straten nog
iets goeds te maken, doch ziet met vrees het tijd
stip tegemoet, dat op sommige punten de beplan
ting vernieuwd zal moeten worden. Dan zal de
lelijke ruimte, door demping ontstaan, ten volle
zichtbaar worden. Spreker memoreerde nog, hoe
op aandringen van de Bond Heemschut een dem
ping van de Tuinen voorkomen is. De nodige ver-
keersverbetering is verkregen door verbreding van
de kade een oplossing waarop Heemschut in een
adres aan het Gemeentebestuur reeds wees.
Vermelding verdient ook de lofwaardige wijze,
waarop in Leeuwarden bruggen worden hersteld
de oude ,,pijp"-vorm wordt aangehouden; de
nieuwe bruggen in de oude stad zijn boogbruggen.
Zo blijft het karakter der grachten bewaard, wat
met name goed uitkwam in het eigenaardige stukje
gracht-,,kelders", dat evenals de grachten te
Utrecht over „werven" beschikt.
Het thans nog bestaande grachtensysteem te Leeu
warden, bestaande uit drie fraaie grachten, welke
in het midden samenkomen, lijkt op het ogenblik
veilig. Opduikende plannen tot demping werden
althans met kracht, en met succes door de gemeen
te bestreden.
Spreker voelde zich minder thuis in de in de pro
vincie uitgevoerde dempingen, wel meende hij dat
de demping te Hallum een meer dan schamel
en troosteloos dorpsbeeld had opgeleverd. Dem
ping te Rottevalle zou even ellendige gevolgen
hebben; zo men de bestaande dam in de Lits wenst
te verbreden, zal dit toch op zeer beperkte schaal
dienen te geschieden; het beste zou zijn: de her
opening van de gehele vaart.
Tenslotte wees spreker op de bedreiging van Slof
ten, waar het gevaar bestaat dat een nieuwe weg
dicht langs het stadje of over de Wallen geprojec
teerd zal worden, waarbij de fraaie oude brug, ge
naamd Woudsender Poort wel zal moeten ver
dwijnen. Ook de fraaie beplanting van de wal zou
moeten sneuvelen, terwijl de gaafheid van het
oude vestingstadje voorgoed verdwenen zou zijn.
Ze worden erg schaars, gave vestingstadjes, en
Sloten behoort tot deze zeer weinigen
Na afloop van de lezing volgde een wandeling door
de stad, welke mede diende ter illustratie van de
voordracht.
Over het geheel genomen kan gezegd worden, dat
Leeuwarden niet zeer beschadigd is door geheel
uit de toon en de schaal vallende gebouwen.
Anderzijds is het ontstellend hoe weinig er bereikt
is op het punt van restauratie. De geheel bepleister
de en half geteerde Grote Kerk is bekend genoeg,
maar ook de vele gepleisterde en gesausde gevels
zouden bij restauratie het stadsbeeld een grote
luister verlenen. Zeer zwaar verminkte gevels treft
men vrijwel niet aan, de herstellingen kunnen vrij
wel overal van eenvoudige aard zijn. Gelukkig lig
gen restauratieplannen voor het Prinsenhof gereed;
het ware echter te wensen dat van particuliere
zijde de restauratie van woonhuizen werd aange
vat; één voorbeeld is meestal genoeg om tot navol
ging op ruimere schaal te leiden. Wie maakt het
begin
Eén gedeeltelijke restauratie is uitgevoerd, en wel
aan het huis St. Jacobsstraat 13, dat eigendom is
van de vereniging Hendrick de Keijser. Dit huis
dateert uit de 17de eeuw, de top is echter in de
18de eeuw gewijzigd, en van een aardige kuif voor
zien. Het is aan te nemen dat toen ook de vensters
in de gevel gewijzigd zijn. Later is dit blijkbaar nog
eens gebeurd, de huidige ramen zijn modern, be
halve in de top, waar men recht onder de 18de
eeuwse kuif, kruisvensters naar 17de-eeuws
model heeft geplaatst. De bedoeling was ongetwij
feld goed, maar het resultaat minder.
Ter afsluiting werd het gezelschap met gepaste
trots ontvangen door het Gemeentebestuur in de
zojuist gerestaureerde Raadzaal. De prachtige tint
van het eikenhout, dat met zijn speelse vormen de
portretten van de Koningen en Koninginnen om
gaf vormde een waardige achtergrond voor de
sympathieke begroeting door de Burgemeester,
Mr A. A. M. van der Meulen, welke wees op het
uitblijven van botsingen tussen Heemschut en
Leeuwarden. De Burgemeester vertrouwde dat ook
in de toekomst conflicten zouden uitblijven, doch
verklaarde dat, indien er in Leeuwarden onver
moede krachten waren, die het stadsschoon be
dreigden, het Gemeentebestuur gaarne de Bond te
hulp zou roepen.
Friesland heeft een naam te verliezen op het ge
bied van de thee. Wij kunnen onze Friese leden
echter gerust stellen; de thee, vergezeld van het
reeds door Piet Paaltjens geprezen gebak, was een
streling voor de tong, gelijk het interieur van het
Stadhuis een streling voor het oog was. Met name
de Burgemeesterskamer alsook de Empire-trouw-
zaal troffen door hun nobele verhouding en schone
versiering.
Zoals reeds gezegd: het was een mooie dag, die
vreugdevolle herinneringen zal nalaten aan de
deelnemers.
CORNEILLE F. JANSSEN
92