mene stemmen was reeds besloten door ingelanden
van de polder tot mechanische bemaling, hetwelk
een bedrag van j 35.000.vorderde. Nu is de mo
len gerestaureerd volkomen volgens plan van „De
Hollandsche Molen"', plus verbetering. Dit kwam
op ruim/4.000.Zo ziet men: goede voorlichting
spaart onze molens en geld!
In Uden, even achter het dorp, rijst een mooie
standerdkast op. Noodzakelijk moesten enige her
stellingen verricht worden, hetgeen de levensduur
van deze molen weer kon verlengen. De mulder is
er zeer trots op en ook zijn zoon maalt reeds gaarne
met het werktuig.
Ten slotte het is een greep uit 56 molenherstel
lingen in de laatste anderhalfjaar dit kostelijke
verslag. Het betreft de grote stenen bergmolen uit
Gilze Rijen, die een grote restauratie heeft onder
gaan. De eigenaar had de molen en het gehele
maalbedrijf overgenomen van zijn broers. Deze,
een paar oude vrijgezellen „zouden het er nu eens
van gaan nemen". Korte tijd ging dat goed, maar
het duurde niet lang of elke dag kwam één van de
broers eens bij de molen kijken. Deze stond te ver
kommeren, want er was geen knecht voor. Typisch
was, dat de broers met de dag magerder en onte
vredener werden. Naar de oorzaak hiervan be
hoefde de dokter niet lang te zoeken. Een oplossing
was nodig. De molen werd keurig hersteld en de
broers malen weer dagelijks met plezier op de mo
len. Nu zien de oude mulders er weer opgewekt en
gezond uit en hun levensgezel, de prachtige berg
molen, niet minder!
Nu nog één bericht, dit mag ik U niet onthouden.
Het gaat over de spinnekopmolen van de Hier-
merterpolder.
De veehouder Van der Meer verzocht eens over
de molen te komen praten. De knecht die hem al
toos bediende zou weg gaan en dus moest er wat
gebeuren. De veehouder voelde veel voor de mo
len, maar om er aldoor achter aan te lopen, daar
ontbrak hem de tijd voor.
Een oplossing was hier wel mogelijk. De molen
werd uitgerust met Fokwieken en volautomatische
werkende remkleppen.
Enkele weken later kon er al mee gewerkt worden.
De molen heeft toen zijn uitstekende diensten al
bewezen geheel overeenkomstig de verkondigde
theorieën. Hij bedient zichzelf als de baas er niet
is. Men ziet, de techniek staat voor niets, zelfs niet
voor het behoud van een molen!
Als men nu denkt, dat wij er zijn met een zij het
bescheiden Rijkssubsidie en een vereniging „De
Hollandsche Molen", die op de bres staat, advi
seert en steunt en die toch al zoveel gedaan heeft
om grote categorieën onverschilligen met andere
ogen naar de molens te laten zien, dan vergist men
zich deerlijk. Een der ergste molenrampen van de
laatste tijd is het gevaar, dat de watermolens bij de
Kinderdijk lopen.
Tot het jaar 1924 maalden er nog 24 watermolens,
thans zijn het er nog maar 9, die tot voor kort het
water van de afzonderlijke polders afmaalden op
de lage boezem van de Overwaard.
Door het systeem van 8 windmolens en een hulp
gemaal werd het overtollige water op de hoge boe
zem uitgeslagen. Deze loosde op natuurlijke wijze
op de Lek.
Toen de polderbesturen, vrezend voor conservatief
versleten te worden, sterke motorische bemaling
gingen bouwen, begon de ellende, want toen kwa
men de windmolens van hun collega's in een steeds
meer ongunstige positie. Het maalpeil waarboven
een grotere stijging van de boezemwaterstand niet
meer kon worden geduld, belette de poldermolens
bij windstilte om hunnerzijds aan het vullen van de
al te volle vergaarbak bij te dragen. Langzamer
hand moesten dan ook de polderbesturen die wél
hun windmolens behouden wilden, noodgedwon
gen op mechanische bemaling overgaan, met als
gevolg, dat aan de Elshout steeds meer de behoefte
ontstond aan een sterkere bemaling van de boe
zem. Het bestaande windmaalsysteem kon echter
aan de nieuwe eis niet meer voldoen.
Dat is de telkens weerkerende ramp bij het Heem
schutwerk. Ergens ziet men economisch voordeel
in zijn eigenbelang. Kortzichtige overheid kan of
wil niet beletten. En dan volgt de sleep van con
sequenties, waarvan de geldsommen zich als een
rollende sneeuwbal vermeerderen. Dat heet dan
vooruitstrevend en economisch.
-CÉS-
68
V."
Transformatorhuisje zoals zij in de Piovincie Groningen in
serie gebouwd zijn, opdat toch maar elk dorp zo'n sieraad
zou bezitten foto A. G. M. Boost
