TON KOOT
OP HEEMWAGHT
Allerwege in den lande waar de woningbouw flo
reert worden offers gebracht aan het stads- en
dorpsschoon en aan het landschapsschoon.
Indien dat altijd onvermijdelijk en noodzakelijk
bleek, men zou er zich bij neer moeten leggen, men
kan nu eenmaal niet met het hoofd door een muur
gaan (dit spreekwoord stamt uit het tijdperk vóór
de pre-fabricated huizen). Helaas is het niet altijd
onvermijdelijk en blijkt telkens hoe gemakzucht,
verkeerde bouwpolitiek, onkunde of kortzichtig
heid in aesthetisch opzicht oorzaken zijn, dat be
staande schoonheid wordt aangetast, zonder dat er
nieuwe voor in de plaats komt. De strijd daartegen
is de taak van Heemschut. De dossiers op ons secre
tariaat worden steeds dikker van de gevallen die
te onzer kennis worden gebracht. Er wordt gedaan
wat mogelijk is, maar de strijd is nog te ongelijk.
Met tien maal meer leden zouden wij minstens
vijftien maal meer kunnen doen.
Bergen op Zoom gooit zijn pittoreske haven dicht
tot aan de Bontebrug, tevens doet het zijn graniet
keien van de hand (volgens het voorstel van de
raad voor 40.000). In ons December-nummer
waarschuwden wij al tegen de buitenlandse op
kopers, die vooral in Noord-Brabant leuren met
klinkerkeien, welke zij gratis aanbieden en aan
brengen in ruil voor de afkomende (kostbare) gra
nietkeien. In de plaats van de haven komt nu een
„mooi plein". Toevallig bezochten wij dezer dagen
Bergen op Zoom om voor de laatste maal de haven
te zien. Kort daarna bezochten wij het schone Zie-
riksee, haast ongeschonden. Haast, want de jam-
merlijkste schending blijft hier juist de demping
van de haven tot „havenpark" en „havenplein".
De U welbekende muziektent type lege hooi
berg ontbreekt er niet in het onbenullig aan
doende plantsoentje dat de te mooie naam van
park draagt. Is dat het voorland van Bergen op
Zoom? Men zou de raadsleden die tot demping
van grachten en havens besluiten in menige fraaie
oude stad, moeten verplichten eerst de ravage aan
te zien welke de schoonheid van andere gemeenten
is aangedaan, alvorens zij hun stem uitbrengen.
Als de quaestie dan al niet helemaal in het politieke
vaarwater is gekomen, kunnen misschien de ogen
van enkele raadsleden nog geopend worden voor
de jammer welke zij wilden gaan ontketenen. Wie
thans op dergelijke dempingen, zoals die van Zie-
riksee, of het eens zo aardige Purmerend neerziet,
vraagt naar geen politiek, doch is alleen maar ver
wonderd over zoveel kortzichtigheid en domheid.
Dat het met het technische kunnen van thans niet
mogelijk zou zijn een demping te voorkomen, wil
er bij ons niet in.
Meestal wordt totaal over het hoofd gezien, dat er
pas verschillende technische bezwaren gaan rijzen
na de demping, nl. die van verzakking, waterber
ging, waterafvoer en het gemis aan bluswater bij
branden. Maar wat deert dat een na-ons-de-zond-
vloed-mentaliteit
In Friesland heerst de laatste jaren een' ware dem
pingsmanie (St. Jacobiparochie, Stiens, Ferwerde-
radeel, St. Annaparochie, enz.). Binnenkort komt
ons bestuurslid, oud-burgemeester Talsma daarop
uitvoeriger terug.
Als het nageslacht de wijsheid bezit welke wij het
toewensen, dan graaft het al die grachten weer op,
zoals straks in Amsterdam gaat geschieden, waar
de Houtgracht en de Leprozengracht weer in ere
hersteld zullen worden.
Een toegewijd lid zendt ons een knipsel uit de Nwe
Rotterd. Courant, handelend over Kampen, waar
in de zin onderstreept is, luidende: „Hef stadsbeeld
wordt in gunstige zin gewijzigd door het steeds meer ver
vangen van stoepen door trottoirsHij levert zelf als
commentaar: „Hier is de grote-stadspen mogelijk
oorzaak, dat men trottoirs onder alle omstandig
heden verheugd begroet, elders met groot welbe
hagen cultuurgrond overstelpt met cultuurbouw
waaraan een overweging van economische aard mo
gelijk iets vermag af te doen, maar waarbij schut
van heem niet te berde komt". Daaraan hebben
wij niets toe te voegen.
In Doorn is de woningnood nijpend, zoals in zovele
andere gemeenten, maar is het daarom nodig uit
gerekend een kostelijk stuk natuurschoon aan te
tasten zoals het buiten Schoonoord? Er zijn te
recht tal van protesten tegen gerezen. Naar ons van
deskundige zijde bericht wordt, was hier de keuze
tussen de „Kaapse bossen" en het landgoed Schoon
oord. Van twee kwaden is de minst kwade gekozen.
Schoonoord was n.1. al aangetast (ja, dat is óók een
argument!) en zal bovendien wegens verbreden
