A. G. M. Boost
BESCHERMING VAN HET LANDSCHAPS SCHOON
Wat is landschapsschoon anders dan een gaaf beeld
naar kleur en vorm, ontstaan door een harmonisch
en gelukkig samengaan van landschappelijke ele
menten in een bepaald gezichtsveld. En zo heeft
ons land duizenden en nogmaals duizenden juwe
len van intieme „schilderstukjes" of van weidse
panelen, niet alleen voor hen die het oog hebben
van de schilder of het hart van de dichter, doch
voor allen, die willen zien.
Maar hoe weinig is. er nodig om de gaafheid en het
evenwicht van deze beelden te verstoren.
De fabriekscomplexen hebben kennelijk nog niet
de vormschoonheid gevonden, die ze zonder meer
in het landschap aanvaardbaar maken, zoals langs
onze grote rjvieren dé lage, lange, rosse gebouwen
van steenbakkerijen met het vertikale accent der
slanke schoorstenen. De moderne kunstwerken mis
sen die speelsheid en argeloosheid of rustige en
voorname eenvoud, die voorheen elke brug of sluis,
elke molen of loswal met loodsen, tot een nieuw en
levend element in het landschap maakten.
De huidige techniek vraagt brede rechte verkeers
wegen, brede en rechte kanalen, efficiënte bemaling
met motorische gemalen of stalen windmolens,
vraagt doelmatige verkaveling, normalisatie van
waterwegen, ze voorziet het landschap van hoog
spanningsleidingen, gashouders en watertorens, ge-
electrificeerde spoorbanen, transformatorhuizen en
benzinestations.
Zeker, industrie en techniek dienen 'zich vrijelijk
te kunnen ontwikkelen, haar zal r zij het ook
systematisch en met de uiterste zorg bezien
ruimte moeten worden gegeven.
Aan het individu kunnen geeri bestaansmogelijk
heden worden onthouden enkel terwille van de
aesthetica, maar vóór alles dient in een land van
33000 km1?, met een inwonertal^ dat binnen enkele
jaren de 12 millioen zal kunnen benaderen, de
vestiging van industrieën en bedrijven, de ontwik
keling van steden en verkeer, het behoud van na-
tuurruimten, planmatig te worden geregeld, opdat
Nederland niet verworde tot een goor en rommelig
industriegebied, een vreugdeloze cultuursteppe.
En dit zijn dan nog noodzakelijkheden, maar op
hoeveel ergerlijke wijzen kan het landschap node
loos worden aangetast en verminkt door vuilstort
plaatsen, lintbebouwing, ontgrondingen, opslag
plaatsen voor materialen, autowrakken, machine
onderdelen e.d., ontsierende reclames, palen voor
telefoon- en electrische geleidingen.
De Commissie W.I.L. heeft zich enige tijd geleden
tot de Provinciale Besturen gewend, wijzende op
deze vormen van te'voorkomen landschapsontsie
ringen en met verzoek te mogen vernemen ofen
59
„IIy a deux choses dans un édifice'. son usage
et sa beautéson usage appartient au proprié-
taire, sa beauté a tout.Ie monde".
Kruisende hoogspanningsleidingen bij een centrale
fotoB.S.