HET KRUITHUIS
TE 'g HERTOGENBOSCH
met een door onze commissie de W.I.L. uitvoerig toe
gelichte oplossing van het verkeersvraagstuk, waarbij
het gebouw met zijn begroeiing en beplanting behou
den zou kunnen blijven.
Het aanzien van de vier molens aan de Noordervaart
in het Waterschap Schermeer dreigt geschaad te wor
den door de plaatsing van telefoonpalen, onmiddellijk
langs deze molens. Wij drongen bij de directeur van
het telefoondistrict Haarlem aan op een aesthetisch be
vredigende oplossing.
Ten behoeve van de Watermolen in de polder „De
Lage Hoek" zegde het Bestuur een bescheiden subsidie
toe. Indien voldoende gelden bijeen komen, kan de
molen behouden blijven. Is het onze leden en vooral
belangstellenden wel voldoende bekend, dat beperkte
geldmiddelen de Bond Heemschut nog steeds verhin
deren meer te doen? Weliswaar melden de leden zich
bij tientallen aan, zoals de lijst in dit nummer laat
zien; dat is bevredigend, maar dit stemt ons nog niet tot
tevredenheid. Is elk onzer lezers zeker, dat hij in dit
opzicht zijn nationale Heemschuttaak verricht he'eft?
Dat is pas gebeurd als hij iedereen uit zijn omgeving,
die daarvoor in aanmerking komt, bewogen heeft zich
bij onze Bond aan te sluiten. Propagandamateriaal is
daartoe bij ons secretariaat verkrijgbaar.
Onze aandacht werd gevestigd op de toren van de
Ned. Herv. kerk te Eemnes-binnen, welke ia verval
geraakt. Bij onderzoek door onze betreffende subcom
missie bleek dit tegelijk de aandacht te hebben van
Monumentenzorg, waar het uiteraard in de beste han
den is. Ten behoeve van de vernieuwing van een
karakteristiek huis in Noorden (Z.-H.) dienden wij
van voorlichting.
Een noodkreet uit Zuid-Limburg vroeg medeleven met
de waterputten. In de gemeente Valkenburg-Houthem
werd de put te Sibbergrubbe verwijderd, voor die in
het Geleendal wordt gevreesd, nu tot de aanleg van
een nieuwe waterleiding is besloten, terwijl die te
IJzeren, in dezelfde gemeente, in staat van verval ver
keert. Onze provinciale subcommissie Stad en Dorp is
diligent.
De stad Amersfoort zet haar restauratieplannen onver
vaard door en verkreeg subsidie van Rijk en Provincie
op de provisorische voorziening van haar walmuren.
De restauratie van de waterpoort Monnikendam kreeg
haar beslag.
Als men van Utrecht komend, de stad 's-Hertogen-
bosch binnengaat, niet via de nieuwe verkeerstraverse,
maar langs de oude toegang, dan ligt rechts van
het machtige fort Papenbril, officieel fort Willem
Marie, waarop de Citadelkazerne is gelegen; dat ziet
ge, daar kunt ge niet langs, ook al ergert ge U even
aan de rommel die tegen de geweldige flanken van
het vestingwerk ligt opgestapeld, netjes opgestapeld,
dat zij gezegd.
Maar pal daar tegenover, daar ligt het allermerkwaar
digste gebouw uit de krijgsbouwkunst, het Kruithuis.
Men moet het „weten" anders is men er voorbij voor
dat men het gezien heeft, verscholen als het is achter
een rommelige zagerij, en wat prutserige huizen en
weggezakt in het terrein.
Maar de weinigen die het „weten" hebben zich al jaren
het hoofd 'gebroken, hoe deze parel van schoonheid
weer aan het licht te brengen, hoe hem te lichten uit
de deplorable omgeving en hem te vatten in een ring
van water en mèt de ring te plaatsen in een fluwelen
grastapijt.
Dan is het „weten" niet meer nodig, dan is het alleen
maar zien en genieten.
De stadsregering van 's-Hertogenbosch bewaarde een
deel van haar buskruit en schroot in de Orthen-binnen-
poort, gelegen ongeveer ter hoogte van het Bokhoven-
straatje in de Orthenstraat. In 1611 brak in deze poort
een brand uit, waarop de stadsregering besloot, gezien
het grote gevaar voor de omgeving, een geheel nieuw
kruithuis te doen bouwen op een open erf, gelegen
aan de Orthenseweg en grenzende aan de stadswal, de
z.g. Kasterenswal. Dit erf behoorde aan het klooster
van St. Geertrui.
Het Kruithuis werd in 16181619 gebouwd door Dr
GEEF AAN UW ROODE KRUIS
13-20 JUNI 1948
34
Kruithuis, Tofyatigspoorf