MOL EN BESCHERM ING DOOR DE GEMEENTEN Zo hebben de Russen inderdaad grote complexen van windmotoren in de Oekraine, voorzover deze niet door de inderjtijd terugtrekkende Duitsters zijn ver nield. Het is bekend dat de studie van de windmolen- aerodynamica in Rusland een hoge vlucht heeft ge nomen, (Syur), terwijl ook de Denen en de Duitsers op dit gebied hebben gepubliceerd. De vereniging „De Hollandsche Molen" heeft in zeer vele gevallen financiële steun verleend bij de her stelling van windmolens en staat bovendien altijd klaar met deskundige technische en juridische advie zen, die door de belanghebbenden ten hoogste worden gewaardeerd. Ter stimulering van het goede werk reikt zij certificaten uit aan diegenen die zich op het gebied van de molenbescherming bijzonder verdienste lijk hebben gemaakt. Een dergelijke onderscheiding wordt door de bezitters op hoge prijs gesteld. De vereniging heeft voorts nog veel bekendheid verworven doordat zij enige zeer fraaie molens, welke dreigden onder slopershanden te vallen, heeft aange kocht met steun en medewerking van vele molen vrienden in den lande en zodoende gered. Het onder houd van deze molens betekent voor de vereniging echter telkenjare een vrij grote financiële last. Zoals bekend mag worden verondersteld verleent het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschapp|n in de laatste jaren vrij aanzienlijke subsidies in de kosten van restauraties van molens. Voor ieder geval afzonderlijk roept zij het advies in van de vereniging, die haar rapporten met genoegen verstrekt. Voor het samenstellen van deze rapporten heeft zij onlangs een technicus in dienst genomen, die van iedere restauratie als het ware een afzonderlijke studie maakt en zeer nuttig werk verricht. Overigens wordt de activiteit van de vereniging enigs zins belemmerd door het gebrek aan voldoende finan ciële middelen. Met vrij grote zekerheid kunnen wij zeggen dat indien vóór 25 jaren de vereniging „De Hollandsche Molen" niet zou zijn opgericht, thans in ons land nog slechts sporadisch windmolens te vinden zouden zijn. Het is de grote verdienste geweest van „De Hollandsche Molen", dat zij ons volk heeft leren inzien welke cul turele waarden er bij de molenbescherming op het spel staan en heeft gewezen op het onheil dat daar geschiedde. Onheil, dat zeker nog niet volkomen is afgewend, doch dat thans wordt onderkend en zo doeltreffend mogelijk bestreden. Moge het de vereniging gegeven zijn met volle energie door te blijven strijden voor het behoud van onze windmolens tot aan het ogenblik dat het voor een ieder een vanzelfsprekendheid zal zijn dat deze natio nale monumenten worden onderhouden, ontzien en gerespecteerd K. BOONENBURG In het algemeen stelde men zich tot voor korte tijd bij de bescherming van onze molens op het standpunt, dat het slechts verantwoord' is om voor het 'behoud van een windmolen te ijveren, wanneer de molen in kwestie nog in staat is om als nuttig maalwerktuig te worden gebruikt of in zodanige staat gebracht kan worden. De Vereniging „De Hollandsche Molen" te Amsterdam verleent bijvoorbeeld haar steun bij molenherstel slechts dan wanneer de molen econo misch nog bestaansrecht heeft. De bestaansmogelijkheid van een windmolen wordt ondermijnd door uiteenlopende oorzaken. Somtijds is het verval van een molen zo ver voortge schreden, dat hij slechts met zeer hoge kosten weer zou kunnen worden hersteld en het dientengevolge voor de eigenaar voordeliger is, zich een motor aan te schaffen. In andere gevallen oefenen omringende machinaal werkende maalbedrijven een zodanige con currentie uit, dat het voor de molenaar, wil hij de con currentie volhouden, wel het eenvoudigst wordt om op dezelfde wijze te gaan produceren. Hier komt nog bij dat het beleid van de Overheid zodanig is, dat de grote meelbedrijven wel vaak worden bevoordeeld boven de blijkbaar ouderwets geachte windmolens, die in sommige gevallen nauwelijks voldoende maaltoe- wijzingen krijgen om in- stand te blijven. Tenslotte is er het geval van de molenaar, die, geleid door een enigszins misplaatst modernisme, het windmolenaars- vak er aan wil geven. In de bovengenoemde gevallen is het behoud van de windmolen allesbehalve gemakkelijk. De benaming „dode molen", welke gebruikelijk is voor alle molens die niet meer als maalbedrijf worden gebruikt, duidt hier al op. De windmolens, welke voorkomen op de Voorlopige Lijst van Monumenten van Geschiedenis en Kunst in Nederland, vormen in vergelijking met hun minder gelukkige broeders, die niet op die lijst voorkomen, een gunstige uitzondering, daar deze molens uit hoofde hiervan al dadelijk onder de zorgen vallen van de Rijkscommissie voor de Monumentenzorg, die in deze restauratiegevallen de taak, welke in de overige windmolenvraagstukken door de Vereniging „De Hollandse Molen" wordt waargenomen, overneemt. Deze commissie dient in dat geval de Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen van voorlich ting, die op zijn beurt tot het verlenen van een sub sidie in de kosten van herstel kan besluiten. Ons molenbezit is in de afgelopen jaren, niet het minst ten gevolge van de oorlogshandelingen, weer in aan- 25

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2023 | 1948 | | pagina 9