BEHALVE DE MOLtNS
31
stellingmolcn daarentegen kan kaast niet anders dan
een molentje uk de lage Hollandse landen zijn. Hoe
wel de mogelijkheid bestaat, dat de afgebeelde molen
natuurgetrouw is weergegeven, zijn wij geneigd te ver
onderstellen, dat het schilderij, vervaardigd is door een
schilder, die het watervluchtmolentype kende en
bovendien bekend was, zowel met de forse bouw van
watermolens uit het oosten van ons land of de streek,
grenzende aan onze tegenwoordige oostgrens, als met
de typisch Hollandse wipstelingmolen en hij bouwde
zijn romantisch schilderij op naar schetsen, vervaar
digd in beide landstreken.
Hoe ook de voorstelling moge zijn ontstaan, het af
gebeelde is voor de kennis van het vroegere molen
leven van belang en het is wel zeer te betreuren, dat
geen enkele gecombineerde wind-watermolen in ons
land meer is te vinden. Moge dit feit een les zijn voor
allen, die het wel menen met de in ons vaderland over
gebleven wind- en watermolens, juist nu hun voort
bestaan door de bijzondere tijdsomstandigheden zeer
ernstig wordt bedreigd.
x) Hedendaagsche Historie of Tegenwoordige staat
van alle volkeren, XHIe deel (Gelderland), 1741,
blz. 429
2) F Allan. De Stad Utrecht en hare geschiedenis,
1856
3) C. J. Laurijssen. De molens van het Graafschap
en het Hertogdom Hoogstraten, 1934, blz. 89 en 175
4) J. W. A. Gommers. Beschrijving van Rijsbergen,
1909
5) Niederdeutsche Monatsheft, Nov. 1931, blz. 577-
579
hiervoor, doch is ei niet in geslaagd met zekerheid de
reden hiervan aan te geven.
Het zal een vreugde zijn, deze oude molen, die zeer
mooi gelegen is en waaraan een zo rijke historie ver
bonden is, weer in zijn oude toestand hersteld te zien
en het is daarom bijzonder gelukkig, dat men de be
schikking heeft over de gegevens welke tot dit her
stel nodig zijn.
Sinds 1946 behoort de molen, met aangrenzende gron
den en de daaraan verbonden rechten „het recht
van water" of „maalderij" is een der oudste heer
lijke rechten aan de gemeente Haaksbergen.
De kosten van de restauratie worden op 23.000.
geraamd, waarin door Rijk en Provincie zal worden
bijgedragen.
B. en W. van Haaksbergen mogen zich gelukkig
prijzen, dat zij architect -Jans bereid hebben gevonden
zich met de restauratie te belasten.
Moge het voorbeeld van de gemeente Haaksbergen
voor anderen in den lande een aansporing zijn!
B. SOFFREE
Dit molennummei zou doen vermoeden, alsof alleen
de molens de aandacht en zorg van de Bond Heem
schut hadden. Om die indruk weg te nemen zij deze
bladzijde gewijd aan enkele der vele andere gevallen,
die deze maanden onze aandacht hadden.
De ondergrond van het kerkje op Schokland klinkt be
langrijk in. Rijkswaterstaat vindt het kerkje te onbe
langrijk en de kosten voor de nieuwe fundering te
hoog. Voor het onderhoud van de beschoeiing zal de
directie Wieringermeer worden uitgenodigd. Verder
kan men niet gaan. Het kerkje gaat wèl verder. De
inklinking zal vermoedelijk ongeveer 1 meter be
dragen.
Inzake demping van de Oude Haven, de Spuikolk en
gracht tussen Bunschoten en Spakenburg werd ons ad
vies gevraagd. Onze Provinciale subcommissie advi
seerde tot instandhouding van de haven en de gracht
op stedebouwkundigè gronden, de waterverversing
van de gracht dient echter op de juiste wijze geregeld.
De demping van de Spuikolk werd als verbetering
geacht.
De bochtafsnijding bij Formerum op Terschelling
heeft onze voortdurende aandacht en is nog in be
handeling.
De dreigende sloping van het voormalige Tolhuis te
Aerdenhout, vanouds de Haringbuys (zie ons vorig
nummer) houdt terecht de gemoederen van velen,
waaronder van ons Bestuur, bezig. Er werd ernstig ge
ijverd voor een aannemelijke oplossing. Intussen is de
weg aan beide zijden aangelegd, alleen het karakte
ristieke historische huis staat nog in de weg Het is
duidelijk dat hier de fouten in het/ jongste verleden
gemaakt zich wreken. Alle ellende, ware voorkomen,
indien men twintig jaar geleden beter doordachte
plannen had gemaakt!
Zij beginnen na de oorlog weer als paddestoelen op te
rijzen langs de wegen, de schreeuwende reclame
borden. De Bond Heemschut is bereid opnieuw te
velde te trekken, maar daarvoor is de hulp van al onze
correspondenten en leden nodig. Bericht ons waar U
ze aantrof, in welke gemeente, van wie de storende
reclame-borden zijn, zo mogelijk met een foto, teke
ning of situatie-schetsje. Zonder Uw hulp kunnen wij
niet half zo doeltreffend werken, met Uw medewer
king wordt het mogelijk de vijand aan twee fronten te
bestrijden. Daarom: zendt ons de feiten.
Met voldoening ontvingen wij het bericht, dat de Ge
meenteraad van Voorschoten besloten heeft tot het
nemen van stappen tot het behoud van het uit 1636
stammende voormalige Ambachtshuis. Als bouw
meester werd in de tweede bouwrekening genoemd
Jan Florisz. van van Westhoorn. Het huis heeft trap
gevels aan voor- en achterkant, is opgetrokken uit
baksteen afgewisseld met natuursteen. Gedurende de
17e en 18e eeuw deed het dienst als Raad- en Rechts-
huis. In de kelder bevonden zich de Waag en het
