DE OOSTENDORPER WATERMOLEN van de grote kracht van liet gecombineerde bedrijf. Een belangrijke doorsnedetekening van de Hüver- rnolen treft men aan in: C. Matschoss en W. Lindner. Technische Kulturdenkmale (1932) (afb. 6). De Hersummermolen staat of stond ten zuiden van Huven aan de Stid-Radde en was uitsluitend koren molen; nog aanwezig in 1931. Uit dit overzicht blijkt, dat gedurende enige eeuwen watervluchtmolens hebben bestaan. We kunnen twee typen onderscheiden, molens welke hoofdzakelijk het karakter hebben van een watermolen met op het dak een windmolentje (afb. 1 en 5) en molens, welke als windmolen zijn gebouwd en in hun romp de water- i rad installatie hebben (afb. 2, 3 en 4). Bij het ene type domineert dus de waterradmolen, bij het andere de windmolen. De meeste molens hadden een onder- slagrad. Nauwelijks kunnen we ons een voorstelling maken hoe mooi deze plattelandsbedrijfjes zullen zijn ge weest. Hoog de windmolen, zijn machtige armen sui- j zend door het luchtruim zwaaiend en, tegelijkertijd, i aan zijn voet het lustig wentelende waterrad, voortbe- wogen door de kracht van een beek, welke al kabbe lend haar water in allerlei bochten door het land afvoert Zoals medegedeeld, doet het besproken schilderij den ken aan Ruisdael, die bij voorkeur in het heuvel achtige en bosrijke Bentheim, een streek grenzend aan de Hummling, werkte. De op het schilderij afgebeelde watermolen, met zijn hoge baksteenbouw, doet stellig Duits aan. De fijne, zo goed geperfectionneerde wip- Naast de vele berichten van plannen tot sloping, welke ons bereiken mochten wij kennis nemen van de verge vorderde plannen tot het restaureren van de Oosten dorper watermolen, in de gemeente Haaksbergen welke reeds op blz. 26 van dit nummer wordt vermeld. De molen, die reeds lang in zeer verwaarloosde toe stand verkeerde, is enige jaren geleden ten gevolge van de watersnood voor een deel vernietigd en wegge spoeld. De Oostendorper watermolen is gelegen aan de Buur- serbeek en dateert van het begin van de 17e eeuw. Reeds veel eerder moet op ^dezelfde plaats een andere molen hebben gestaan, waarvan tal van oude ge schriften getuigen. Reeds in 1493 en 1330 wordt deze molen in oorkonden en rekeningen genoemd. Ook toen was het een hoge watervloed, die een eind maakte aan zijn glorie; de molen werd geheel weggevaagd. Daarna dit is na 1619 werden de tegenwoordige gebouwen gemaakt o.m. met materialen, afkomstig van een andere watermolen, de Hollandse Hamölle, welke in de 14e- en 15e eeuw op de landsgrens ge legen moet hebben, en in die tijd werd afgebroken. De Haaksbergermolen, zoals deze door de bevolking genoemd wordt, is een dubbele molen, dat wil zeggen, dat zich aan beide zijden van de stroom een gedeelte bevindt. Aan de linkerzijde stond eens de oliemolen opgesteld, waarvan thans nog slechts schamele resten getuigen. Eertijds werden hier de oliezaden geplet onder twee opstaande, rondlopende molenstenen, die men nog op de oude plaats kan aantreffen. In het gebouw aan de rechterzijde van de beek, be vond zich de korenmolen. Dit deel bestaat nog, doch verkeert in verregaande staat van verwaarlozing. De rechtermolen had 2 onderslagraderen, terwijl er vroeger ook een bovenslagrad geweest moet zijn. Het is merkwaardig, dat al de olie-watermolens in het Oosten van ons land links van de beken, en de koren molens rechts van de stroom liggen. Mr G. J. ter Kuile geeft in zijn boek „De Twentse Watermolens", waarin een uitvoerige beschrijving van de Oostendor per watermolen is opgenomen, een aantal verklaringen 30 Afb 6 Huvener watervluchtmolen

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2023 | 1948 | | pagina 16