OP HEEMWACHT
TON KOOT
Een grote verscheidenheid van gevallen be
reikt geregeld de bestuurstafel van de Bond
Heemschut, die er op duiden, dat er bij voort
during aanslagen worden bereid of gepleegd
op de schoonheid van ons land. Hier volgt een
greep daaruit, die moge tonen hoezeer onze
Bond. het vertrouwen geniet van de velen, die
zich om raad of hulp tot ons wenden en hoe
noodzakelijk het is op onze hoede te blijven en
de waakzaamheid niet te verslappen.
Een bericht kwam te onzer kennis, dat er
voor de Hervormde Kerk te Oost-Vlieland, (een
sobere kruiskerk van 1647), plannen bestonden
het interieur belangrijk te wijzigen en dit ge
schikt te maken tot het houden van liturgische
diensten. Dat zou betekenen, dat niet langer de
kansel in het centrum zou staan, maar de
avondmaalstafel. Daarvóór zou het doopvont
worden opgesteld, de kansel zou verrijzen ach
ter de avondmaalstafel.
Dat zou een ingrijpende wijziging betekenen.
De mening in Heemschutkringen is, dat er
uiteraard geen enkel bezwaar zou kunnen be
staan, indien men een nieuwe kerk inricht, ge
schikt voor liturgische diensten; maar dat men
de schoonheid van de kerk aantast als men wij
zigingen van deze aard aanbrengt in een be
staande oude kerk. Dit bezwaar geldt te meer,
omdat het initiatief uitgaat van de dominee,
die thans in deze gemeente staat, waarbij het
zeer goed mogelijk en denkbaar is, dat de pre
dikant, of de predikanten, die hem zullen op
volgen, zijn opvatting niet huldigen. De Bond
meende dan ook zich tot de kerkvoogdij te moe
ten wenden en kreeg de geruststellende verze
kering, dat zij zich van haar taak in deze be
wust is en nog geenszins haar fiat aan dit plan
heeft gegeven. Zij zal dit ook niet doen dan na
het advies te hebben ingewonnen van een er
kend en aesthetisch gevormd deskundige.
Uit s-Graveland vernemen wij, dat het voor
nemen bestaat de boerderij „thuys Bramber-
gen", gelegen nabij Boekensteyn te slopen. Blij
kens een in de gevel geplaatste steen stamt de
boerderij uit het jaar 1634. Deze aangelegen
heid is thans in onderzoek bij onze subcommis
sie „Stad en Dorp" voor de provincie Noord-
Holland.
Te Zoelen bij Ticl staat het huis „Djoerang",
het werd gesticht in het begin der 19e eeuw en
moet gerekend worden tot een der weinige oude
herenhuizen, welke nog in dc oostelijke helft
van de Betuwe voorkomen. Nu er plannen blij
ken te bestaan om het huis te vorderen, te ver
bouwen en geschikt te maken voor de bewoning
door vijf arbeidersgezinnen, waardoor het in
terieur met zijn hoge kamers ernstig zal wor
den aangetast, heeft de Bond zich tot Burge
meester en Wethouders der Gemeente Zoelen
gericht met het verzoek, in overweging te wil
len nemen het huis een zodanige bestemming
te geven, dat het karakter ervan niet aangetast
wordt. Het moet als een zaak van algemeen be
lang beschouwd worden, dat in deze reeds zo
zwaar getroffen streek zoveel mogelijk schoon
gespaard blijve.
De Westerkerk in Enkhuizen is in het geluk
kige- bezit van een oude (houten) librije, een
stadsboekkamer, geheel nog in vroeg 17c-ceuw-
se inrichting. Daar bevinden zich omstreeks
400 boekwerken. 339 in folio- en 62 in kwarto
formaat. Deze fraaie oude bibliotheek dankt
haar ontstaan aan het initiatief van dc .genees
kundige, Dr Bernardus Paludanus, de beroem
de geleerde, die van 15501633 leefde en jaren
lang de geneeskundige practijk in Enkhuizen
uitoefende. De oude boeken, in perkamenten
en lederen banden, uit deze fraaie librije ver
keren mede ten gevolge van het „onderduiken"
in de jaren van bezetting in een slechte staat.
Dc Bond heeft zich thans tot de kerkvoogdij
van de Westerkerk gewend met het verzoek
aandacht te wijden aan het verval van deze
historische boekerij en haar geadviseerd inzake
de mogelijkheid tot herstel. De kerkvoogdij on
derneemt thans stappen daartoe.
Reeds sedert 1942 is de Bond doende zijn in
vloed aan te wenden om verbetering te bewerk
stelligen in het uitbreidingsplan van de ge
meente Hatieni. In het bijzonder onze commis
sie „De Weg in het Landschap" heeft een uit
voerige studie van het plan gemaakt en haar
bezwaren samengevat tegen dc excentrisch ge-
49
