In dat tijdsverloop is veel gebeurd. Het eerste werk was een maandblad te
stichten, dat den 21 sten jaargang volbracht, tot de oorlogsomstandigheden er een
eind aan maakten.
Het*adviesbureau voor de verbetering van de dorpsbouwkunst werd gebracht tot
een productie van 500 bouwplannen per jaar, gemiddeld 2 per werkdag, om toen
te worden overgedaan aan Provinciale Schoonheidscommissies die reeds bestonden
of werden gesticht op aansporing van den Bond Heemschut. Tallooze adviezen
op uiteenloopend gebied werden door de Bestuursleden verstrekt.
Het slotnummer was in de oorlogsjaren de Heemschutserie, waarmede in een tijd
dat nagenoeg geen „goede" boeken verschenen, eenige honderdduizenden boekjes
tot de Nederlandsche volk werden gebracht om dit volk eraan te herinneren dat
er nog een Nederland was. Hoe dit geschiedde doet thans niet meer ter zeke; er
moesten vele listen bij te pas komen. Thans heeft Uw Secretaris besloten zich
terug te trekken van het Secretariaat en van het blad „Heemschut", om plaats te
maken voor een jongere generatie. Het heeft ons allen verheugd dat de Heer
T. KOOT bereid bleek het bestuurssecretariaat en het redacteurschap van het blad te
aanvaarden. Wegens een voorgenomen buitenlandséhe reis zal de Secretaris nog
zoolang aanblijven. Na overweging en op verzoek van de medebestuursleden is
hij bereid zijn aandacht nog te blijven wijden aan de Heemschutserie en de Heem-
schütbibliotheek, een serie boeken in grooter formaat.
De Bond Heemschut gaat nu een nieuw tijdperk tegemoet. Het oude vervaagt,
het nieuwe treedt naar voren. Vroeger stond de Bond Heemschut als een enkeling
op de bres in den strijd voor het behoud van de schoonheid. Toen werden wij,
Heemschutters, minzaam uitgelachen over zooveel naïveteit. De techniek was im
mers gekomen met de machine en de tijd van schoonheid en handwerk waren
voorbij. Geleidelijk is dit veranderd. De ingenieurs, die vroegers afwijzend stonden
tegenover het streven van den Bond Heemschut, zijn nu medewerkers geworden.
De strijd tegen de ontsierende reclame is vrijwel volstreden wegens de verorde
ningen van Provinciën en Gemeenten. De oude bouwwerken staan onder zoodanige
controle dat daaraan niet veel gebeuren kan zonder Rijksmonumentenzorg. Aan
de wegen wordt veel zorg besteed. Ook aan de bruggen werd vóór den oorlog
aesthetische zorg besteed; dat zal wel weer terugkomen. De lintbebouwing en
verdere excessen op het gebied van de uitbreiding van steden en dorpen is aan
banden gelegd door wet en verordening. Op bijna elk gebied is een Overheids
instelling ontstaan, welke bureaux tesamen vrijwel h'et geheele land bestrijken.
Zoodanig is deze Overheidsbemoeiing dat het somtijds schijnt of de Vereenigingen
hun tijd gehad hebben en wel kunnen verdwijnen.
De Bond Heemschut heeft nu te kiezenworden tot een doorgeefstation van de
binnenkomende vraagstukken aan de Overheidsinstellingen óf deze zelf ter hand
nemen. Het Bestuur heeft het laatste gekozen. Omdat daarvoor vakkundigheid op
velerlei gebied noodig is, werden Commissiën ingesteld; in 1933 de Commissie
„De Weg in het Landschap" toen de autoweg zich een plaats ging veroveren,
welke commissie zich thans bezig houdt met de vraagstukken van velerlei soorten
wegen en het landschap. 'In 1940 werd gesticht de Commissie Het Dorp, welke in
1944 werd opgenomen in de nieuwe Commissie Stad en Dorp, welke nu gereed
