14
de uitvoering van niet urgente restauratie-plannen voorloopig achterwege moet
blijven. Hoe belangrijk ook uit een cultureel oogpunt deze werken zijn, economisch
beschouwd, in dezen tijd niet verantwoord. Alleen daar waar met kleine middelen
eenig resultaat kan worden bereikt, bestaat de mogelijkheid, dat daarvoor door de
bevoegde autoriteit vergunning zal worden verleend.
De laatstgenoemde bezwaren tegen de uitvoering van de werkzaamheden der
Commissie bestaan echter niet op het terrein van het eerste gedeelte harer taak,
n 1. het waken tegen ontluistering en het zooveel mogelijk in tact laten van het
van het bestaande dorps- en stadsschoon. Integendeel, de huidige tijdsomstandig
heden maken juist het optreden van de Commissie op dit gebied zeer urgent.
De kans bestaat dat bij de totstandkoming van vele wederopbouwwerken in half
verwoeste steden en dorpen geen voldoende rekening zal worden gehouden met
het historisch karakter van die plaatsen, zoodat schilderachtige stadsbeelden ver
loren zullen gaan, en oude monumenten een weinig passende omgeving zullen krijgen.
Om hiertegen met succes te kunnen optreden heeft de Commissie zich voorgenomen
de volgende richtsnoeren te volgen
a. In de eerste plaats zal het noodig zijn een inventarislijst samen te stellen van
alle objecten, die uit een historisch of artistiek oogpunt beschouwd de moeite waard
zijn om te worden beschermd. Dat dit niet kan geschieden vanuit een centraal
punt aan de schiijftafel is zonder toelichting duidelijk; alleen met behulp van een
gedecentraliseerde organisatie zullen de gegevens voor deze lijst verzameld kunnen
worden. Het ligt daarom in de bedoeling in elke provincie een sub-commissie in
te stellen, die de hoofd-commissie adviseert en voor elke stad of elk ressort dat
van belang is, 'een waarnemer of correspondent voor dit doel aan te wijzen.
b. Wanneer de inventaris-lijst voorloopig is vastgesteld, vormt deze den grond
slag voor het verdere werk der Commissie. Wanneer ergens in het land een werk
zal worden uitgevoerd aan, of in de onmiddelijke nabijheid van een object, dat in
de lijst voorkomt, dan dient de Commissie zoo spoedig mogelijk daarmede in
kennis te worden gesteld, teneinde te kunnen overwegen welke maatregelen ter
zake dienen te worden genomen. Ook hiervoor zaDde medewerking worden in-
ingeroepen van de onder a. genoemde waarnemers.
c. Zoodra de Commissie een dergelijke kennisgeving krijgt, zal zij het geval
bestudeeren, en wanneer zij tot de conclusie komt, dat het gewenscht is de uit
voering van het voorgenomen werk te beletten of het ontwerp te wijzigen, zal zij
middelen beramen om dit doel te bereiken. In vele gevallen zal het voldoende zijn
mondeling overleg te plegen met de provinciale of gemeentelijke autoriteiten, dan
wel direct jnet den ontwerper van het project, teneinde door overreding en min
nelijke schikking het onheil af te wenden.
d. Mochten deze pogingen evenwel niet gelukken en belanghebbenden niet bereid zijn
mede te werken, dan zal het noodig zijn een officieel lichaam er in te betrekken ten einde
aan de hand van wettelijke voorschriften den voortgang van het werk te stuiten.
e. In de tweede plaats is het gewenscht de oprichting van plaatselijke vereenigingen
en commissies uit de burgerij aan te moedigen die zich ten doel stellen de schoon
heid in hun stad te beschermen en tot een hooger niveau op te voeren.
In een volgend artikel hopen wij uiteen te zetten welke overheidsdienst of diensten
de bevoegdheid bezitten om in deze materie met gezag op te treden.
Ir J. F. VAN HOYTEMA.
