78
GALG-BRUG
Een gecontingenteerde of surrogaat ophaalbrug.
Wie door het Hollandsche polderlandschap gaat, heeft zich meerdere malen
bezonnen over de verscheidenheid van brugsoorten welke de weteringen ter weers
zijden van den wandelweg overspannen en dienen om aan de landerijen en bebouwde
erven uitpad te schenken. Al naar gelang van eventueel watertransport en de
bestemming van de brugconstructie voor voetgangers dan wel voor rijverkeer of
voor beide gezamenlijk, toonen zich de fantasieën of de verlangens van de eigenaars
in afwijkende vormen, welke desondanks tot enkele hoofdtypen kunnen worden herleid.
De vaste verbindingen over de niet-vaarwaters zijn eenvoudig en gelijksoortig,
een minimum landhoofd, eenige balken en planken ter overspanning, een of twee
leuningen ter behoeding voor den mispas bij duister en slecht weder. Zelden is
een tusschenjuk noodigijzeren liggers bieden uitkomst tot vermijding van een pijler.
Interessanter aanblik leveren de bevaren watertjes. Er zijn aanwonenden, die den
onverzettelijken wil koesteren, dat zij op elk oogenblik, ten minste te voet hun erf
moeten kunnen verlaten of bereiken. Indien zulks niet onmogelijk gemaakt wordt
door vaste masten der mest- en andere schuiten, kiezen zij trapjesbruggen of half
cirkelvormig gebogen constructiën in ijzer, stijl Dogekanaal—Venetië.
Hiernaast worden de beweegbare bruggen met het dek op het peil van den weg
aangetroffen, een eenvoudige draai- of zwaaibrug als in figuur 1indien de spil niet
in het midden is, met een gewicht aan het korte einde ter balanceering. Over-
heerschend in aantal en in teekening treedt evenwel de ophaalbrug naar voren.
Fig. 1. Polderweg m centraal Zuid-Holland. Op den voorgrond een zwaai-voetbrug met zwaren
steen ter balanceering. Meer op den achtergrond de gebruikelijke schrale ophaalbruggen in gesloten en
in geopenden stand. In de verte de trapjes-voetbrug. De kale verruimde straatweg wordt aan den
polderkant ontsierd door uit het lood staande telefoonpalen. Aan de waterzijde is over de geheele
lengte het natuurlijk grastalud door schoenngaanleg vervangen een kleur minder en een onveiligheid meer.
