122
HEEMSCHUT
van bruggen, wegkruisingen en dergelijke wegens gebrek aan bouwmaterialen traag
tot uitvoering komen.
De zorg voor de bouwkunstige waarde van de plattelandshuizen gaat steeds door,
alhoewel het bouwen afneemt. De elf Provinciale Schoonheidscommissiën met uit-
eenloopende namen, zooals het Instituut Stad en Landschap van Zuid-Holland,
Het Oversticht, vervullen deze taak uitnemend, zooals blijkt uit de Jaarverslagen
die door den Voorzitter in ons Maandblad nu en dan worden besproken. Ondanks
dat sedert eenige jaren elke Provincie een Schoonheidscommissie heeft, zijn nog
lang niet alle Gemeenten daarbij aangesloten, zoodat op dit gebied nog veel te
doen is. De" Bond Heemschut die 30 jaar geleden met zijn Adviesbureau het pioniers
werk deed, behandelt nu nog maar enkele gevallen, bijzondere zaken, die om
eenigerlei reden door geen der Schoonheidscommissiën behandeld worden.
De restauratie van oude monumenten gaat nog steeds door, voornamelijk omdat
hierbij niet veel nieuwe bouwmaterialen benoodigd zijn en veel oud materiaal, van
afbraak afkomstig, kan verwerkt worden. Groote nieuwe restauratiën worden weinig
meer ter hand genomen, wel voorbereid. Met dankbaarheid kan hier de toegewijde
taak van de Rijkscommissie voor de Monumentenzorg en het daarbij behoorende
Rijksbureau voor de Monumentenzorg worden genoemd. Het biedt verheugenis
dat nu vooral kleine gevallen ter hand worden genomen, dorpskerken en raad
huizen en vooral gevels in Provinciesteden, monumenten waar vroeger minder
aandacht aan geschonken kon worden, maar die meedoen in de schoonheid der
steden en die tot voorbeeld strekken aan andere. Hierbij kunnen genoemd worden
.eenige gevels te Amersfoort, de Heksenwaag te Oudewater, een pakhuis aan de
Oude Schans te Amsterdam, een gevel aan de Groenmarkt te Zutphen, een vroege
gevel aan de Oudestraat te Kampen en vele andere, door het land verspreid. Als
een voorbeeld hoe lang men veelal wacht met een noodige herstelling, geldt het geval
te Leek Gr., waar een oude gevel, de Pulvertoren, dezer dagen instortte, terwijl
Monumentenzorg met de voorbereiding bezig was. Wellicht kan deze gevel toch
nog gerestaureerd worden omdat het meer voorkomt dat een oude gevel afgebroken
moet worden en met het oude materiaal weder opgebouwd, al gebeurde de afbraak
dan minder snel en meer voorzichtig dan nu plaats had.
Grooten dank is verschuldigd aan de Afdeeling Cultuurbescherming en Wetenschap
van het Departement van Opvoeding, Wetenschap en Cultuurbescherming voor
wat dit Departement deed voor ons werk en streven, voor de steeds wederkeerende
Rijkssubsidie, voor de medewerking in het algemeen. Nog dezer dagen kon de
pers vermelden dat de afbraak van de St. Geertekerk te Utrecht is aangehouden,
zoodat dit bouwwerk nog een kans maakt hersteld te worden en een bestemming
te krijgen. Bij de werkzaamheden van dit Departement kan niet genoeg aandacht
besteed worden aan de in Mei 1940 verschenen Staatscourant No. 0.550, in een
der laatste nummers van ons Maandblad vermeld, waarbij het verboden is eenig
oud bouwwerk in Nederland af te breken zonder goedkeuring van. hooger hand,
feitelijk een éénregelige monumentenwet voor Nederland. Deze bepaling, ver
schenen tijdens de kortstondige leiding van den Opperbevelhebber van Land-
