r: HEEMSCHUT
MAANDBLAD VAN DEN BOND HEEMSCHUT
WAT HEEMSCHU T'S AANDACHT HAD
BESCHERMVROUWE: H. M. DE KONINGIN
Te Noordwijk zou volgens persberichten het Sint Jeroenspoortje afgebroken
worden. Dit poortje, op zichzelf geen bijzonder bouwkunstmonument, is van
geschiedkundige waarde, omdat het toegang geeft tot het Martelveld, welke naam
de herinnering bewaart aan den eersten geestelijke van Noordwijk, JEROEN, die
ter plaatse in het jaar 856 door de Noormannen om het leven gebracht zou zijn.
Dit bericht gaf het Bestuur aanleiding ter plaatse te gaan zien en inlichtingen in
te winnen bij Burgemeester J. B. V. M. J. VAN DE MORTEL, den opgewekten
Brabander en onmiskenbaar familielid van den Bosschen Burgemeester. Het bleek
dat er geen sprake van was dat het poortje weg zal gaan. Om te beginnen ligt
de plek in een groene strook van het uitbreidingsplan, zoodat daar geen huizen
gebouwd kunnen worden. Verder is overleg gepleegd met den notaris die zorgt
voor de verkooping van het goed, dat geveild wordt voor successie, om het poortje
te behouden. Bij Noordwijk's Burgemeester is het St. Jeroenspoortje veilig!
Een Monumentenwet mist Nederland sedert lang. Andere landen hebben zulk een
wet wel, sommige sedert eeuwen. Maar het merkwaardige is dat in Nederland
wellicht wel het meeste gedaan wordt voor de instandhouding der Monumenten.
Er is echter een decreet inzake de Monumenten, dat van groot belang en van
weinig bekendheid is. In de korte spanne tijds dat de Opperbevelhebber van
Land- en Zeemacht met het gezag bekleed was, is een bevel uitgevaardigd dat
de afbraak van elk oud bouwwerk zonder goedkeuring van de Regeering verbiedt,
feitelijk een Monumentenwet in telegramstijl. Dit bevel is thans nog geldig. Het
Departement van O.W.C. maakt er althans gebruik van. Dit belangrijke stuk is
van 21 Mei 1940 en is opgenomen in het Staatsblad O. 550. Hierop zal in een
volgend nummer worden teruggekomen.
Te Rhenen zijn plannen tot behoud van de oude vestingwerken. In dit nummer
worden deze toegelicht.
Te Leek bij Groningen zou de Pulvertoren, behoorende tot het kasteel Nienoord,
afgebroken worden wegens bouwvalligheid. Door bemoeienis van belangstellenden
en door verwijzing van het Departement O.W.C. naar voormeld Staatsblad van
21 Mei 1940, zal dit oude bouwwerk niet worden afgebroken en zullen pogingen
in het werk gesteld worden om tot restauratie te komen.
Te Rijswijk is men bezig een vereeniging te stichten tot behoud van de monumenten
en tot wekken van belangstelling voor de schoonheid en de geschiedenis van deze plek.
Te Enkhuizen is men bezig een oudheidkundige vereeniging te stichten in den zin
van de vereeniging Oud-Hoorn en Oud-Alkmaar. Indien men deze vereenigingen
tot voorbeeld neemt, zal in de schoone stad Enkhuizen veel goed werk te doen zijn.
