8
HEEMSCHUT
houdelijk Reglement. Hiervoor werden eenige vergaderingen gehouden. Ons
medelid, de notaris HOEFLAKE te Haarlem, was zoo vriendelijk hierbij leiding te
geven. De Statuten en Huishoudelijk Reglement zijn herdrukt en zullen den leden
dezer dagen worden toegezonden.
Het Bestuur hield zich, als in vorige jaren, bezig met de meest uiteenloopende
vraagstukken.-
In samenwerking met den Bond van Nederlandsche Architecten werd een Stichting
voorbereid die zich ten doel stelt de Documentatie van Landelijke Bouwkunst,
het in teekening brengen van oude boerderijen of aanverwante bouwwerken,
wegens de architectonische schoonheid en de wijze van samenstelling.
Als een der voorbeelden hoe moeilijk het is in het Heemschutwerk het hoofd
omhoog te houden, geldt het advies dat aan de Gemeente Middelburg werd
uitgebracht in November 1939 om in de schoone oude stad de ontsierende reclame
te beperken en hoe te handelen met de stoepen voor de huizen in de hoofdstraten.
Het aloude vraagstuk van het dempen van grachten was ook weder aan de orde.
De Bakenessergracht te Haarlem bleef gespaard, dank zij het ernstig onderzoek
van Gemeentewege; aan het herstellen van de oevers en andere technische werken
is nog niet begonnen. Te Gouda werd geen gunstig resultaat bereikt. De Nieuwe
Haven, een binnengracht, werd gedempt. Het gevolg is uit aesthetisch oogpunt
droevig, een breede vlakte, waaraan de oude huisjes onwennig staan.
De strijd voor het behoud van de molens had het getij mede. Ons bestuurslid,
de heer Jhr. Mr. F. VAN RlJCKEVORSEL, gaf in het laatste nummer een overzicht
van het aantal molens dat verbeterd en gered werd, waaruit blijkt dat over de
jaren 1937 tot einde 1940 niet minder dan 126 molens behouden werden en
gemaakt tot beste bruikbare werktuigen, gedreven door de natuurlijke kracht van
den wind. Het geheele vraagstuk van de molens in Nederland komt in afgeronde
cijfers hierop neer dat er vóór de eeuw der techniek 6000 molens in Nederland
waren, door stoom en electriciteit afgezakt tot 2000 en dat van dit getal in de
laatste jaren 300 zijn hersteld en verbeterd en dat er hier en daar nieuwe molens
gebouwd zijn. Het vraagstuk van de molens dat bij Heemschut's begin een verloren
zaak scheen, is dus in opgaande lijn. Tal van keeren kon Heemschut door een
kleine bijdrage de redding van een molen bevorderen. Door den Novemberstorm
sloegen bij eenige de wieken los waardoor de as warm liep en de molen in brand
ging. Dit lot trof alleen in N.-Brabant reeds 3 molens.
Bij de lange winteravonden gaan de menschen lezen. De uitgevers hebben dat
begrepen. Heemschut heeft gemeend mede te moeten doen en aan de uitgeverszaak
ALLERT DE LANGE, die te dezer zake een voorstel deed, medewerking te verleenen
voor de totstandkoming van een serie kleine en goedkoope boeken, die beoogen
de Heemschutgedachte tot een grooter aantal Nederlanders te brengen. Een eerste
groep van zes deelen der Heemschutserie is bezig te verschijnen, terwijl een
volgende serie in voorbereiding is.
Gingen in 1939 heel wat boomen teloor, thans gaat dit door, doch wegens andere
redenen, wegens gebrek aan hout. Maar de tijd gaat door en Neêrland's vruchtbare
grond zal wel weer andere boomen willen doen groeien.
