90
HEEMSCHUT
wat ik verwacht had: dat hier in „Holland" ook de gedachten van heemschut en
natuurbescherming zooveel dieper wortel zouden hebben geschoten en zooveel
meer successen zouden hebben bereikt, dat bleek heelemaal niet het geval te zijn.
In dit opzicht werd ik hier in Noord-Holland en in de dicht aan Hilversum
grenzende provincies Utrecht en Zuid-Holland deerlijk teleurgesteld. Bouwsels van
twijfelachtig allooi, lintbebouwingen van ontstellende leelijkheid, bonte, schreeuwerige
reclames, palen- en dradenbederf van grooten omvang ontsieren hier stad en land.
Enkele voorbeelden. Loosdrecht is vol kakelbonte reclames. Kortenhoef, een dorpje
in menig opzicht met Giethoorn te vergelijken, heeft een ontsierend bovengrondsch
lichtnet. Ik schreef hierover aan het Noordhollandsch Electrisch Bedrijf, maar kreeg
ten antwoord, dat ondergrondsche kabels te kostbaar waren. Maar waarom kan,
wat in het Overijselsche Giethoorn wel mogelijk is, in het Noordhollandsche
Kortenhoef niet? De winstcijfers over 1940 wijzen uit, dat waarlijk nog wel een
offertje aan het natuurschoon kan worden gebracht.
Ik ga verder'. Het Vechtlandschap. Een van de mooiste natuurgebieden van ons
vaderland. Maar beide oevers worden ontsierd door een nota bene dubbele
dradenspanning aan beide kanten. Wanneer ergens, dan dient hier ondergrondsche
leiding zoo spoedig mogelijk te worden aangebracht. Hier heeft de P. U. E. M.
heel wat op zijn geweten Maar iederen dag kan de last die daarop drukt, worden
verlicht. Wij wachten, minnaars van het edele Vechtland, met spanning en ongeduld
Lijdt zelfs niet de prachtige laan bij Over-Holland onder dit schrijnende euvel?
Niet alleen Utrecht, ook Zuid-Holland ligt dicht bij Hilversum. Ik fietste door
Noorden en Nieuwkoop en over Woerden terug. Nieuwkoop heeft akelige stukken
slechte lintbebouwing. Naar Woerden loopt een prachtige weg van Wilnis over
Kamerik. Daar zijn stukken bij van weergalooze schoonheid. Maar in het dorp
Kamerik begint weer de dradenellende. En waar de weg ombuigt naar Woerden
ligt een magnifieke oude brug met een paar mooie oude verweerde huisjes, een
schitterend punt. Maar ongeloofelijkerwijze kapotgemaakt door wel een tiental
kakelbonte reclameborden op die oude geveltjes. Terug over Haarzuilen en
Breukelen. Het dorpje Portengen, een stuk fijn Hollandsch polderland. Maar
weg met de palen! De entree van Breukelen van dezen kant, den stationskant. Een
verrukkelijke, goed onderhouden molen die hier het mooie dorpsbeeld beheerscht.
Zou kunnen beheerschen, als niet draden, palen, reclames en enkele leelijke
bouwsels het geheel rommelig en afstootelijk maakten.
Ik eindig. Ik zou door kunnen gaan nog langen tijd. Ik wilde maar enkele voor
beelden geven, hoeveel werk hier nog aan den winkel is voor Heemschut, voor
provinciale organisaties, voor provinciale en gemeentelijke besturen. Voor ons
allen, leden en vrienden van Heemschut, die waarschuwend, ageerend op kunnen
treden. Het is mij in Harlingen gebleken, hoe tijdig optreden van een enkeling
vaak redding, in elk geval groote verbetering brengen kan. Hier in de contreien
tusschen Hilversum, Utrecht, Gouda en Leiden moet nog zeer veel worden
opgeruimd en verbeterd. Moge de hand aan den ploeg worden geslagen tot opbouw
ook in dezen zin ten profijte van ons prachtige Nederlandsche landschap.
Hilversum, Juli 1940. Ds. A. L. BROER.
