112
HEEMSCHUT
duidelijkheid niets te wenschen overlatende mededeeling„Honden worden dood
geschoten." Is het misschien om de schapen, die hier gehouden worden en die ge
nog in groote kudden met een echten ouderwetschen schaapherder kunt tegenkomen?
•Aan de andere zijde van den Arnhemschen straatweg nu een mooie asphaltweg
met afzonderlijk fietspad ligt dicht bij het dorp de „Sijsselt", terecht als een der-
mooiste bosschen van ons land bekend. Wat een prachtig stuk ongerepte natuur
dat Zandbosch, met de grillig verwrongen zanddennen, hier in groepjes vereenigd,
ginder willekeurig verspreid over het heuvelachtig terrein! Wat een heerlijke
weldadige rust heerscht hier. Hoe ongestoord kunt ge hier rondzwerven of Uw
tijd verdroomen in zalig nietsdoenHet dorp zelf is een typisch mengelmoes van
oud en nieuw; mooie moderne goed voorziene winkels in nauwe bochtige straatjes,
waar het drukke verkeer zich met moeite doorwringt en waar een verkeersagent
z'n handen vol heeft om ongelukken te voorkomen. Toch is al veel verbeterd:
door de verlegging van den rijksweg om het dorp heen zullen enkele neringdoenden
ongetwijfeld eenig nadeel ondervonden hebben, het verkeer is er ongetwijfeld mee
gebaat. Onwillekeurig roept deze verandering de herinnering op aan de totstand
koming van den ouden rijksweg, nu ruim honderd jaar geleden. In 't begin van
de 19e eeuw, na den Franschen tijd, werd als één van de eerste regeeringsdaden
van koning WILLEM I een aantal groote straatwegen ontworpen, naar het heette
„om den volksgeest wakker te schudden". Tot deze wegen behoorde ook die van
Amersfoort naar Arnhem en deze zou over het dorp Ede loopen. Het gevolg was,
dat op de gemeentebegrooting van 1827 een post voorkwam voor „kosten voor
het verleggen van de dorpsstraat f400. Voor het volgende jaar werd de rest
van het benoodigde bedrag f 600.op de begrooting gebracht, zoodat de
de heele straatweg de kapitale som van f 1000.— kostte, waarvan f50.— als
belooning voor den opzichter van het werk. Intusschen was dit bedrag toentertijd
een heele uitgaaf voor Ede en maar weinigen waren overtuigd van de noodzaak
van deze nieuwigheid. Tot dusver was het dorp bestraat met keien en deze
bestrating mocht dan niet in alle opzichten geriefelijk genoemd worden, ze had
het dubbele voordeel van degelijk en goedkoop te zijn. De keien waren in de
omringende heidevelden in overvloed te vinden en het almachtige buurtbestuur
voorlooper van het latere met veel minder bevoegdheden toegeruste gemeente
bestuur wees eenvoudig de mens'chen aan, die de keien kosteloos zouden vervoeren,
terwijl de omwonenden verplicht waren gezamenlijk den stratenmaker te betalen.
Zoo waren de oudere publieke wegen met heel wat minder geldelijke offers tot
stand gekomen en het gemeentebestuur oordeelde de kosten van duizend gulden
dan ook veel te hoog. Pas na herhaalde aanmaningen van hoogerhand kwam de
weg tenslotte klaar.
W. A. v. Liefland Jr.
