52
HEEMSCHUT
LANDSCHAPSBESCHERMING IN DE PRACTIJK
Wij zijn op den goeden weg
De door den heer H. CLEYNDERT Azn. voor de Jaarvergadering van de Vereeniging
tot Behoud van Natuurmonumenten gehouden rede over het behoud en de be
scherming van het landschap was om zoo te zeggen een volledig program dat,
uitgevoerd wordende, de zekerheid kan bieden van een redelijke behartiging der
schoonheidswaarden bij de uitvoering der groote cultuurtechnische werken in werk
verschaffing. Wij zullen op dit program niet terugkomen aangezien ook wij zelf
reeds enkele malen in dien geest schreven, maar toch kan het nuttig zijn om nog
eens naar voren te doen komen in hoeverre het zoo met nadruk aanbevolen
overleg tusschen cultuurtechnici en natuurbeschermers reeds plaats heeft.
Men kan dit overleg thans moeilijk meer een wassen neus noemen. Was het
aanvankelijk beperkt tot de terreinen welke door het Staatsboschbeheer zijn
aangekocht voor ontginning en bebossching, overigens een zeer succesvol
overleg en voorts tot het contact tusschen de betrokken partijen in enkele
provincies, zonder eenig voorschrift daartoe, de aandrang van de talrijke organi
saties op het gebied van natuurbescherming, wetenschap en toerisme heeft er toe
geleid dat de Ministerraad een besluit nam om de Commissie van biologische
deskundigen die aan het Staatsboschbeheer advies uitbrengt, tevens aan te wijzen
als orgaan van advies met betrekking tot de door of vanwege de departementen
van financiën, waterstaat en sociale zaken te ondernemen werken. Let wel, deze
departementen zijn niet verplicht om advies te brengen maar zij kunnen toch deze
hulp inroepen. Men kan niet zeggen dat er overvloedig gebruik van de diensten
dezer Commissie wordt gemaakt, behalve dan door Sociale Zaken, de werkverschaffing
Aangezien de Cultuurtechnische Dienst de werkverschaffingsobjecten te beoordeelen
k'rijgt bestaat er dus vooral contact tusschen dezen Dienst en de Commissie-Weevers.
In het werkverschaffingsreglement is nu de belangrijke bepaling opgenomen dat bij
objecten waar natuurschoon bij betrokken is overleg moet worden gepleegd met
instanties die tot oordeelen bevoegd zijn. Elk object komt dus in aanmerking voor
een zorgvuldig onderzoek der verschillende belangen, al zou in vele gevallen dit
overleg breeder kunnen zijn omdat de Commissie-Weevers uitsluitend óp het
natuurwetenschappelijk belang der terreinen heeft te letten, niet dus op den factor
recreatie of algemeene landschappelijke schoonheid. Het bestaande overleg heeft
echter reeds nuttige resultaten opgeleverd en zal dat ook blijven doen. Daaraan
behoeft niet te worden getwijfeld. Een typisch voorbeeld van de nieuwe mentalitejt
inzake cultuurtechniek en natuurbehoud is het sparen van de lange rij'van mooie
braakmeertjes, den „plassenketting", langs de Zomérkade in de Eemnesser Polders,
welke polders voor ruilverkaveling in aanmerking komen. Hier is waardevol
natuurschoon behouden. Hier wordt dus hetzelfde beginsel toegepast als op de
terreinen van het Staatsboschbeheer: sparen wat werkelijk uit een oogpunt van
natuurbescherming van belang is. In andere ontginningen kwam dat tot dusver
heel weinig voor, al heeft ook de Heidemaatschappij in dit opzicht iets kunnen doen.
