46
HEEMSCHUT
De Molens deed als vanzelf in hoofdzaak de Vereeniging „De Hollandsche Molen".
Niettemin waren er bemoeiingen omtrent verschillende molens; te Sluis in Zeeuwsch-
Vlaanderen waar de groote korenmolen „de Brakke" een slechte kans maakte en
te Warmond waar het schilderachtige houten st'andaardmolentje dicht langs den
spoorbaan bezig is te vervallen. Bij de ingebruikstelling van verschillende molens
was het Bestuur vertegenwoordigd, te Schoorl, te Aarlanderveen. De Vereeniging
„Curtevenne" spande zich weder in de molens van Kortenhoef en Ankeveen te
behouden.
De grachtdemping die reeds 25 jaar in de notulenboeken van Heemschut voorkomt,
is nog niet van de baan. Te Haarlem de Bakenessergracht, te Alkmaar de Mient;
overeenkomende gevallen, waarbij rijwegen en rioleering noodig zijn en bij gebreke
daarvan het onwetend publiek vraagt om dempen. Echter is het dempingsvraagstuk
steeds Hollandsch of Friesch geweest; nu kwam 't eerste geval in Brabant, Zeven
bergen, waar de haven die een onmisbaar deel uitmaakt van den fraaien 'stads
plattegrond dreigt teloor te gaan voor den verkeersweg. Te St.Annaland op Tholen
ging de ringgracht om de kerk, de kerkring door demping verloren.
De bescherming van natuurschoon is thans allerwege. Noord-Holland verkreeg als
laatste een „Noord-Hollandsch Landschap". Nu zijn er elfvoor elke Provincie één.
De Fries weerde zich in het watergebied, „Het Geldersch Landschap" redde Mariën-'
daal'en het belangrijke landgoed Belmonte onder Wageningen. De Natuurschoonwet
beschermt thans tegen de 300 buitenplaatsen met een oppervlak van meer dan 50.000 H. A.
Oude bouwwerken kwamen aan de orde. Het Raadhuisje van Biervliet in Zeeuwsch-
Vlaanderen dat denkelijk een museum wordt; te Bloemendaal de oude bleekerij
die waarschijnlijk naar het Openluchtmuseum gaat; oude gebouwen te Maastricht,
de Refuge van Meerssen, de Speldenfabriek en tegenover de Helpoort, die er
échter alle nog staan. Over de oude Doelen te Monnikendam strekte Monumenten
zorg de beschermende hand uit. De toren van Zevenhoven bleek niet te redden-;
daar komt nu een nieuwe die best en leelijk is.
De kasteelen vragen zeer de aandacht. Omdat de Oudheidkundige Bond juist dit
vraagstuk aanvatte bleef Heemschut op den achtergrond. Het kasteel te Born, L.,
staat nog steeds als leeggebrand gebouw. Geschikte werkverschaffing leverde op
verschillende plaatsen de ontgraving der fundamenten van vroegere kasteelen, te
Egmond aan den Hoef, waarover de Directeur van het Prov. Waterleidingbedrijf
van Noord-Holland in een Bestuursvergadering mededeelingen deed en te Renkum
op het terrein van Oranje Nassau's Oord de overblijfselen van het kasteel Grunsfoort.
Het vraagstuk van den weg was alom. De Commissie „de Weg in het Landschap"
had daaraan volop werk. Te roemen valt de samenwerking van de wegenontwerpers
met de belangstellende Vereenigingen, nog dezer dagen gebleken voor den weg
door Broek in Waterland als onderdeel van den weg Amsterdam-Hoorn.
Vraagstukken van stedebouwkundigen aard worden steeds meer behandeld met het
Ned. Instituut voor Volkshuisvesting en Stedebouw, waarbij een uitbreidingsplan
van Elburg, een -voorgenomen doorbraak te Breda, de-plaatsing te Utrecht van
een nieuwe schouwburg op het Lucasbolwerk dat een fraai plantsoen is.
