HEEMSCHUT
77
milieu, vaak begeleid wordt door andere fraaie en belangrijke planten en interessante
betrekkingen heeft met de dierenwereld. Bovendien heeft 2ij sinds onheugelijke tijden de
aandacht der menschen gehad, zoodat ze een belangrijke plaats inneemt in volksleven,
volksverbeelding, kunst en litteratuur. Treffend blijkt dit alles uit de groote menigte der
volksnamen, voor het meerendeel gegroepeerd om het aloude „Wachel", maar ook afgewisseld
met „Holler". Zeer suggestieve namen zijn „Knister", herinnerend aan het knetteren in het
vuur en „Reckholter" en „Rökkrut" zinspelend op de zeer algemeene toepassing van
jeneverbesbrand voor het rooken van worst en ham. Deze toepassing is één van de
oorzaken, waardoor de struik gaandeweg wordt uitgeroeid. Ook is zij dikwijls massaal
gebruikt voor het aanbrengen van groene versieringen. Onze zeer merkwaardige Texelsche
vegetatie van Juniperus is ook eens haast geheel uitgeroeid bij gelegenheid van een konings
jubileum. Wanneer nu naast het „gebruiken" van een plant ook een evenredig „aankweeken"
plaats vond, dan was er nog niets verloren. Maar de jeneverbes is een plant van de woeste
gronden en daarom in de laatste kwarteeuw op menige plaats weg-ontgonnen. De Rheinische
Heimatpflege geeft daarvan beangstigende voorbeelden. De aflevering geeft een opsomming
van de thans nog in de Rijnprovincie in het wild groeiende Jeneverbessen, met een mooie,
uitvoerige kaart. We leeren daaruit, dat Juniperus nog vooral in groote menigte voorkomt
in den Eifel; daarentegen beneden Bonn nog maar heel spaarzaam. Thans is het zoover
gekomen, dat Juniperus-xeser vaten* worden gesticht, ook Juniperus wordt aangeplant en
wettelijk beschermd. Onwillekeurig komen wij tot vergelijkingen. Ook bij ons is menig
Juniperus-landschap ten offer gevallen aan ondoordachte „houtaanplant", want van wezenlijke
ontginning of rationeele boschbouw was in vele van die gevallen geen sprake. In de laatste
vijfentwintig jaren is daarin wel verbetering gekomen. De Vereeniging tot Behoud van
Natuurmonumenten heeft eenige fraaie Juniperus-landschappen in bezit verworven Balinger
en Mantinger Zand, Buurser Zand en het Staatsboschbeheer heeft ook in zijn gebied
prachtige reservaten voor Juniperus behouden en gaat daar trouw mee voort. De om haar
nabijheid aan de zee zoo merkwaardige Texelsche Juniperus-vegetatie ligt thans veilig in het
Staatsnatuurmonument van de Texelsche duinen. Waar Gemeenten met Rijkssubsidie hun
woeste gronden gaan ontginnen oefent het Staatsboschbeheer vaak een weldadigen invloed
uit in de richting van Natuurbescherming en daarvan kan de Juniperus dan ook profiteeren.
Maar stellig blijft bij ons ook nog altijd groote waakzaamheid geboden. Veel van onze
prachtigste Jeneverbessen liggen nog onveilig. Intusschen maken wij onze Duitsche buren
ons compliment over het keurig uitgevoerde, wel doordachte, dichterlijk gevoelde pleidooi
voor de merkwaardigste conifeer van West-Europa.
Dr. JAC. P. THIJSSE.
Het Bestuur tevens Redactie heeft het op bijzonderen prijs gesteld van den onvermoeiden
natuurbeschermer Dr. JAC. P. THIJSSE een bijdrage voor het Maandblad te mogen ontvangen.
Inderdaad is de Jeneverbes een steeds minder voorkomende conifeer, waarop wel eens de
aandacht gevestigd mag worden. Bij de wandeling ter gelegenheid van den Monumentendag
in de omgeving van de Buurserbeek waren hier en daar prachtige exemplaren te zien, die
de schoonheid van het boschtafereel en het landschap verhoogden. Zij stonden in een omgeving
van volkomen ongerepte natuur, van hoog uitgegroeide heide en vliegdennen. Bij de bezoekers
die grootendeels uit andere provinciën kwamen, trokken de majestueuze boomen of groepen
de aandacht
