DE KERK TE
DONGEN
s
HEEMSCHUT
Een voorjaarsstorm had in 1928 weinig moeite om het geheel onderkomen dak van de oude
Sint Laurentiuskerk in Dongen op te lichten en in 't middenschip te ploffen. Het dak kon
bij zijn val niets meer vernielen als een, door de Ned. Hervormde Gem. indertijd aan
gebracht, laag en leelijk stucplafond. De kerk was voor haar tegenwoordige eigenaresse te
kostbaar geworden.
De reproductie is naar een schilderij van JAN DUNSELMAN. Mooi en vrij gelegen, Oost-West,
op een gering zandduin, beheerschte de kerk eeuwenlang prachtig het Westelijk dorpsdeel.
Veranderingen in den bouw verraden, hoe ze bij vroegere krijgsbedrijven ernstig werd
beschadigd. SPINOLA sloeg o.a. te Dongen zijn hoofdkwartier op bij 't beleg van Breda.
En eenige jaren later ontplooide de Prince Cardinael, wiens titel daar nog prijkt op 't
hoekhuis van 't kasteelplein, onder Dongen zijn heele krijgsmacht, 't Dorp werd bovendien
gebrandschat in 1672, omdat de Baronie zich onmachtig had verklaard een door de Franschen
opgelegde schatting te betalen.
De toren kreeg bij de laatste herstelling een nieuwe spits. Hij vroeg daar eigenlijk evenmin
om als indertijd de torens van de Notre-Dame, wien men haar weigerde. Zijn eerste ver
dieping is sindsdien als politiebureau ingericht. De dwarsbeuk en het Priesterkoor kregen een
nieuw pannen dak en zijn ook inwendig goed hersteld. De rijzige vensters waren dichtgemetseld.
Ze werden van glas voorzien of van traceeringen.
Het lengteschip tusschen toren en dwarsbeuk blijft ruïne, 't Architectonisch belangrijke van
die ruïne wordt den voorbijganger ontnomen, door de hooge buitenmuren van de zijbeuken.
Die omsluiten een dubbel stel van zes rollende pijlers, waarboven twee bovenmuren met
uitgespaarde vensteropeningen in spitsbogen springend.
DUNSELMAN deelde in zijn jeugd de Prix de Rome met JAC. VAN LOOY. Hij werkt veel
,in Brabant. Enkele van zijn kleinere doeken komen op de tentoonstelling bij de a.s. eeuw
feesten te 's Hertogenbosch. Mr. P. VAN DORTMOND.
Onderschrift van de Redactie. Bij de vele technische of oudheidkundige opstellen over oude
kerken of andere bouwwerken leek het ons goed ook eens een leekenoordeel te plaatsen,
een uiting zooals de ontwikkelde doch niet-deskundige Nederlander de oude bouwkunst en
de schoonheid ziet.
HOE DE KUNSTSCHILDER DE
OUDE BOUWKUNST ZIET, NIET
ALS BOUWWERK ALLEEN,
DOCH IN DE OMGEVING
GEZICHT OP DONGEN,
NAAR DE SCHILDERIJ VAN
JAN DUNSELMAN
