i
1
HEEMSCHUT
101
i t
k
r r
- i- - -
I t
Slechts enkele leidekkers en leigroeven hebben
en, vooral in de laatste jaren getracht de
oude ^technieken te achterhalen om ernaar te
streven weder fraaie leidaken te maken. Zij
hebben begrepen dat het hun plicht was hun
schoone ambacht weder op te vatten ondanks de
onkunde, onverschilligheid van zoovelen en
de lust tot toepassing van exotische bouw
materialen.
Rijndak. -Van dei- leiendaken .in Noord-
Nederland zijn nog' slechts weinige in oor-
spronkelijken staat. Een leiendak doet wel lang
mede,' doch eens is 't verteerd en versleten.
Een leiendak doet honderd, wel eens twee- of
driehonderd jaar mede en wellicht nog wel eens
meer. Het meest hebben de daken geleden in
onzen tijd en al nog maar wordt er aan door-
geknoeid door loodgieters die er bitter weinig
van begrijpen. Voor enkele jaren werden de binnendakvlakken van de fraaie oude St. Nicolaas-
kerk te Monnikendam gedekt met namaak-leien van eterniet. Het kerktorentje van Blaricum
dat eeuwenlang Rijndak had, werd een tiental jaren geleden voorzien van Maasdak in
ijzeren haken; bij de restauratie van den toren die nu onderhanden is zal het gewenscht
zijn deze fout te herstellen. Het raadhuis te Naaldwijk heeft oorspronkelijk een pannendak
gehad; bij foute restauratie" 10 jaar geleden maakte men leien Maasdak; bij de restauratie
in 1934 was het niet verantwoord dit weer te sloopen. Dit zijn enkele voorbeelden uit vele.
Bij de restauratie van de Groote Kerk te Edam werden de buitendakvlakken hersteld in de
goede oude dekking van Rijndak naar het voorbeeld
van het aanwezige oude dakvan onder naar boven waren
de leien in afnemend formaat.
Aan het oude dak van de Groote Kerk te Edam waren
de leien na drie eeuwen gebruik verteerd. De twee eerst-
geplaatste afbeeldingen geven een der schaars voor
komende voorbeelden van het echte oude Rijndak. Alle
leien waren aan den bovenkant iets schuin behakt. Dat
deed de leidekker tijdens het dekken met een beitel om
de oneffenheden te verwijderen. Bij herstellingen werden
steeds weer de afkomende oude leien gebruikt; zij werden
bijgehakt en werden dus al maar kleiner. De oude leien
hadden veel meer
herhaling verdekt.
De meeste nieuwe
leien zoo licht
dan 2 of 3 gaatjes, dus waren bij
en
leiendaken worden thans gedekt met
dun als papier, zonder de noodige
deugdelijkheid en zeer glad; de dakvlakken gelijken meer
op geverfde daken dan op natuurleien. Dit noemt men
dan een economisch dak, dat heet zoo.
Merkwaardig is dat deugdelijkheid en schoonheid elkaar
1
f
j i
j
t
uzi if f -
Slecht voorbeeld van nieuw Maasdak. Dunne
splijting, machinaal-rechte kanten. Het vlak is saai
en de bedekking is niet deugdelijk
Aan het oude kerkje te Leersum moest een
aanbouw gemaakt worden Heemschut
hielp den ontwerper op streek. Doch bij de
uitvoering dekte men het dak met namaak-
leien van mastiek en met onnoodige ruiters,
ook van mastiek Het oude dakvlak van
het choor rechts is zoo dit behoort
van Rijndak, het dak van het schip
links is foutief gemaakt van Maasdak
