HEEMSCHUT
67
Zonder de oogen te sluiten voor hetgeen tegen een eventueele windbemaling van dien polder
zou zijn aan te voeren, koesteren ondergeteekenden de overtuiging, dat de ingrijpende ver
anderingen, welke het economisch leven onderging en nog ondergaat, dwingt, om een toepassing
op grooter of kleiner schaal, van windbemaling onder het oog te zien. Het is duidelijk, dat
niet alleen het vraagstuk der bemaling in engeren zin, doch ook veel ruimeren zin hierbij in
het geding is. Slechts op enkele deelen van den laatsten groep zij hier gewezen. Vooreerst
is daar de factor van een gewijzigden loonstandaard, welke zoowel op den bouw van
bemalingswerktuigen als op de exploitatie belangrijken invloed zal uitoefenen. De laatstelijk
genoemde factor schijnt op velen een eenigszins afschrikwekkenden invloed uit te oefenen,
echter geven dezulken in de meeste gevallen zich* niet. voldoende rekenschap van het feit,
dat de watermolenaar een bedrijf uitoefent met een geheel eigen karakter; dat hij in landbouw
streken meestal een gewenschte, ja noodzakelijke hulpkracht is, die juist dan, wanneer de
landbouw daaraan behoefte heeft, hem als molenaar weinig of niet in beslag neemt. Terloops
rijst tegelijkertijd de overdenking, of het geheele vraagstuk van de door centralisatie verkregen
besparing van arbeidskrachten niet hierbij in het geding is, al meenen sommige theoretici op
economisch gebied vooralsnog, dat zulks niet het geval is. Voorts staat het vast, dat de opzet
van de verkaveling in een nieuwen polder een geheel verschillende is, al naar gelang slechts
enkele groote of wel meerdere kleinere inrichtingen in de bemaling voorzien; dientengevolge
kan een belangrijk verschil in kapitaalsuitgaven ontstaan ten bate der windmolens, hetgeen
niet alleen in de aanlegkosten van watergangen doch ook in overbruggingen en waterschaps-
werken tot uiting komt. Ten slotte zij nog eenmaal naar voren gebracht een op geheel ander
terrein liggende overweging, welke echter in toenemende mate de aandacht trekt, t.w. of het
verantwoprd mag heeten de bemaling van een zeer uitgestrekt arbeids- en woongebied bloot
te stellen aan de risico's, welke aan gecentraliseerde bemalingsinrichtingen, soms gevoed uit
nog veel sterker gecentraliseerde krachtbronnen, verbonden zijn. Reeds een en ander maal is
door militaire deskundigen deze vraag aan de orde gesteld en met een beslistneen, beantwoorde
De trefbaarheid van deze groote centrale inrichtingen voor vijandelijke aanslagen, ook bij
binnenlandsche woelingen, en de ontbrekende zekerheid voor aanvoer van de benoodigde
brandstoffen in geval van oorlog, vormen niet te onderschatten gevaren, en kunnen wat de
tweede serie betreft, niet bezworen worden door een oplossing als in den Wieringermeer
werd toegepast (twee centrales met verschillende krachtbronnenkolen en olie). Hij, die zich
herinnert de gevolgen, welke een op zich zelf onbeteekenende brand in een splitsingskamer der
Amsterdamsche telefooncentrale heeft gehad, welke, ook de oorzaak daarvan moge zijn geweest,
zal toch aanstonds gevoelen, hoe zwaar de verantwoordelijkheid weegt, indien zoodanige
ernstige waarschuwing niet ter harte wordt genomen en in daden omgezet.
Windkracht is een bij uitstek vaderlandsche hulp in economisch bestaan. Technische en sociale,
zoowel als economische ontwikkeling in de laatste eeuw hebben haar terzijde gedrongen en
de gedachte post doen vatten, dat zij haar belang voor het volksleven en de volkshuishouding
grootendeels had ingeboet. De tijden veranderen en de inzichten eveneens.
Op grond van de bovenaangegeven overwegingen, vermeenen de ondergeteekenden, dat het
vraagstuk der windbemaling door de Regeering aan de orde mag worden gesteld, in het
bijzonder ten behoeve van de plannen tot inpoldering van een verder gedeelte van het IJsselmeer.
Doordrongen van het belang en den ernst van dit vraagstuk veroorloven ondergeteekenden
zich met aandrang Uwer Excellentie te verzoeken de deskundige organen van Uw Departement
op te dragen een onderzoek in te stellen, terwijl zij gaarne bij voorbaat zich bereid verklaren
Uwe- Excellentie of dev. dopr Uwe .„Excellentie aan te'wijzen deskundigen mondeling in te
lichten en behulpzaam te zijn bij het onderzoek.