20
HEEMSCHUT
Doch daarvan was het niet dat de bidden vertelden, wanneer ze, door een of ander vet
kopje boven een bericht of verslag, de3 aandacht voor Staphorst vroegen. Dan was het
meestal niet om te vertellen, van al wat er tot op heden nog aan folklore in deze gemeente
bewaard is gebleven, maar dan was hetJ gewoonlijk om te vertellen, van wat er langzaam
maar zeker aan eigenaardigs verloren gaat;,-door de bestrijding der werkloosheid, waarvoor
in de gemeente Staphorst zoo .dankbare objecten zijn gevonden. Ik bedoel de grondverbetering
in het waterschap Hasselt en Zwartsluis, dat in hoofdzaak de gemeente Staphorst omvat, en
welk werk stellig behoort tot de belangrijkste werkverschafïingsobjecten, die in het Oosten
van ons land geëntameerd zijn.
Waarin die grondverbetering bestaat. In ruilverkaveling.
Wie Staphorst kent, weet, hoe de Staphorster boerderijen typisch verspreid liggen langs den
straatweg Zwolle— Meppel en hoe de échter deze boerderijen liggende gronden, op een
eigenaardige manier zijn versnipperd, als gevolg van het verdeelen der nalatenschap der ouders
onder de kinderen. Aanvankelijk toch behoorde de grond, achter de boerderij gelegen, slechts
aan den eigenaar dier boerderij. Maar daarin kwam verandering, zoodra de eigenaar was
overleden en de bezittingen onder de kinderen uit zijn gezin moesten 'worden verdeeld.
Gelijkelijk moesten worden verdeeld. Wént dit gelijkelijk verdeelen der. nalatenschap leidde
er toe, dat het land in de lengte werd1 verdeeld onder de kinderen, zoodat niet alleen de
kwaliteit en de kwantiteit der erfenis gelijk was, maar de kinderen tevens alle een stuk land
erfden, dat uitgang op den weg had. En vooral dit was een zaak van belang, omdat een
stuk land, dat niet aan den weg gelegen 'is, bij eventueelen verkoop aanmerkelijk minder zal
opbrengen, dan een naar grootte en kwaliteit gelijk stuk land, dat wel aan den openbaren
weg is gelegen. Deze bijzondere wijze 'van verdeelen der onroerende goederen herhaalde
zich, wanneer degeen die geërfd had kwam te overlijden en diens nalatenschap weer onder
de kinderen uit dat gezin moest worden verdeeld. Hetgeen tot gevolg heeft gehad, dat de
diverse perceelen zoo vaak in de lengte verdeeld zijn geworden, dat zij honderden meters
lang, doch slechts enkele meters breed"1 geworden zijn. Een ontzettende versnippering der
7000 H.A. gronden in het waterschap Hasselt en Zwartsluis is daarvan het resultaat-geweest.
Een zoo groote versnippering, dat zelfs -ruilverkaveling alleen de gronden niet weer in een
behoorlijken staat zou hebben kunnen b>rengen, waarom men dan ook z'n toevlucht heeft
genomen tot onteigening, .verbetering .en weer ter beschikking stellen der gronden, in de
eerste plaats aan de vroegere eigenaren ervan. Tot dit doel werd in 1926 opgericht, in
samenwerking tusschen de provincie Overijssel en de belanghebbende landbouwmaatschappijen,
de Naatnlooze Vennootschap Ontginnin^smaatschappij „Overijssel", die begon met de ont
eigening van de in het Staphorsterveld gelegen gronden tot een oppervlakte van in totaal
260 H.A., terwijl daarna onder handen'is genomen een complex gronden, oostelijk gelegen
van de spoorlijn ZwolleMeppel dfe z.g.n. Staphorsterheide die geheel zonder ont
eigening werd verkregen en 1988 perceelen heidegrond omvatte.
Het spreekt vanzelf, dat het hier belangrijke werken betreft. Niet alleen uit een oogpunt
van werkverschaffing. Niet alleen vanwege de groote bedragen die bij de uitvoering dezer
grondverbeteringswerken verloond wordeh en die in het jaar 1932, buiten de gemeentelijke
en andere toeslagen, in totaal rond f 125.000.bedroegen. Maar het werk dat hier in
werkverschaffing wordt verricht is ook van een groote cultureele beteekenis. Daarover hebben
de bladen, wanneer zij den laatsten tijd zöo nu en dan de aandacht voor Staphorst vroegen,
voldoende verteld. En bovendien gaat 'het ons in dit bestek niet om de bovenvermelde
belangrijke grondverbeteringen, noch om de bijzondere, met veel groen en blauw hel
