HEEMSCHUT 9 De door den heer H. V. Z. bedoelde vijandenrv^n- het woud werden nu nog vermeerderd door de menschen. Toch moét men zich dit parklandschap niet in den tegenwoordigen* prettigen zin denken. Kienhout, voornamelijk els-poorten in het aluvium, de eik en de berk in het diluvium. Een wildheid en onbegaanbaarheid, dat een groot gedeelte onbewoonbaaj: maakte. De heer TALSMA zeide hierover bij eend^irgang aan de T. H. te Delft„Oerwouderj „en moerassen vormden deze streken, zooals CAESAR en TaCITUS ze beschreven, zooals „PLINIUS ervan gewaagt. Slechts op de hoogere diluviale gronden in het Z. en O., in de duinstreek „en op de strooken langs de rivieren, liet de natuurlijke gesteldheid geregelde bewoning toe.',' Het is goed, dit in het oog te houden. Het lajpd "terug te brengen tot zulk een oerstaat ontneemt, velen hun woongelegenheid en pas na eeuwen zou het laatste spoor van menschelijk ingrijpen verdwenen zijn. Dan zou de bezetting met planten vele der fijnste en mooiste verloren hebben en de allergrofsten en sterksten zouden è;en tamelijk eentonige planten-samenleving vormen. Toch. is ook het andere uiterste, allés réStlcfos opruimen, wat natuur is, even veri werpelijk en kan op andere wijze ook tot een ander sóórt onbewoonbaarheid voeren. Het ingrijpen van den mensch bracht in het verdere verloop der eeuwen een steeds, meer worden van oer-natuur-landschap tot cultuur-landschap. Dit ging .geleidelijk en langen tijd in aanpassing met de natuur en in saamhoorigheid dqijor eenheid in door de streek zelf geleverde materialen en naive plaatselijke bewerkingswijze. "Met belangrijke onderbrekingen en terug gangen ging dit proces steeds verder, tot de machine kwam, waarvan wij overal de resultaten kunnen zien. Wij zijn nu toe aan de allerlaatste brokjes natuur en wat erger is, van naive aanpassing aan het landschap was tot voor korten ^tijd zeer weinig sprake. De machine heeft de menschelijke kracht verveelvoudigd en het transport van vreemde materialen mogelijk gemaakt en wat nog meer zegt, loonend. Ook de^invloed op het product van een streek is groot. Niet meer is er afwisseling, doordat ieder landschap voor een groot deel in haar eigen behoefte voorziet, maar een cultuur wordt pas loo(nend door haar eenzijdigheid, daar groote hoeveelheden voortbrengselen van een enkele ^oort grooter markten vinden en verder transport loonend maken, naar waar meer betaald^wordt. Een overbevolking werd mogelijk, daar het machineproduct voldoende baten gaf, om alles wat te kort kwam van elders te laten komen. De eenheid-methode van de machine ging over op de menschen. Persoonlijke waarden komen pas tot hun recht, wanneer men? groepen kan vinden, die gelijk zijn. Alles gaat bij getal, het echte, individueele leven gaat onder in de sleur. Natuur kennen zeer vele menschen niet meer. Zij wonen soms in een steenen straat, waar alles menschenwerk is, met passer en lineaal ontworpen en met de duimsto|, uitgezet. Er zijn er, die nimmer uit deze wijken zijn gekomen tot het echte buiten, niet eenmaal in hun geheele leven. Maar ook de bewoners van buitenwijken en villaparken zien weinig werkelijk vrije natuur. De huizen zijn met 20 a 30 Meter tusschenruimte veel te dicht op elkander om iets te sparen. Iederseigen- dom wordt zorgvuldig weggesloten achter hagen ^n hekken. De huizen, op dezelfde afstand van meest 10 Meter van den weg, zooveel mogelijk gelijk aan elkander. Geen spoor van iets eigens, van iets, dat wijst op het bijzondere^ van wezen en karakter van ontwerper of bewoner. De eenheidsworst van de metselaarsb^as inplaats van de geestes-uiting van den kunstzinnigen, ontwikkelden architect. Indirecte maphineproducten, waar de maten van deuren en kozijnen, van vensters en dakgoten geheel aanq^egeven worden, door .wat de machine het voordeeligste maken kan bij zooveel duizend exemplaren tegelijk. De naam Tuindorp is maar al te dikwijls een naam voor eenheidswoning-fabrica|ie op grooten schaal naar een enkel type. De schoonheids-commissies kunnen slechts waken tegen.al te afschuwelijke uitwassen van metselaars- of timmermansbaas, die met het industrieproduct zijn herinneringsbeelden van overal tot een t

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1934 | | pagina 11