HEEMSCHUT
69
Europeesche landen op dit gebied nog niets gebeurt, zijn we hier zoover dat er zoo hier en
daar reeds meeningsverschil ontstaat wie de behulpzame hand het eerst behoort uit te steken.
In Nederland zijn enorm veel vereenigingen op 't gebied van 't behoud der schoonheid;
algemeene vereenigingen op een bepaald onderdeel van natuurschoon, oudheidkunde, folklore,
bouwwerken, molens. En dan de tallooze plaatselijke vereenigingen en weer de gewestelijke
genootschappen. Bij elk object dat gered moet worden komen minstens vijf vereenigingen te
pas, buiten de officieele lichamen. En men is lid van zeker twintig stuks. Dit duidt er op
dat de tijd niet zoo ver meer is dat er geen vereenigingen meer noodig zijn, dat heel de
Nederlandsche natie uit zichzelf de schoonheid vast zal houden.
In België staat heel dit streven echter nog in een begin. Groot respect moeten we hebben
voor de enkele personen die pal blijven staan in den strijd.
Het belangrijkste, schoonste deel van de Calmpthoutsche heide is Gemeente-eigendom. .Dat
wil men van die Gemeente koopen en de Gemeente vraagt een veel te hoogen prijs. Dat
zien wij heel anders Bij ons koopen de Gemeentebesturen de gronden om ze te behouden. Zie
slechts in het Gooi, waar door velerlei samenwerking, waarbij een groep Gemeentebesturen,
een schitterend natuurreservaat werd verkregen. Waarom nu die heide los te wringen uit de
handen van een Gemeentebestuur. Er moet heel iets anders gebeuren. Dat Gemeentebestuur
moet doordrongen worden van de waarde van haar bezit; dat wil zeggen niet van de
geldelijke waarde waarover gepraat wordt, -doch van de ideëele waarde, de schoonheid, de
rust der natuur, die de menschheid geluk brengt. Die Gemeente moet een uitbreidings- en
wegenplan laten maken dienende eenerzijds om de bebouwing bij de kom te houden en in
goede architectonische verzorging, anderzijds om het landelijk'deel tegen bebouwing te beschermen.
Late men dan beginnen bij de gedeelten die grenzend aan het Gemeentelijk bezit
particulier eigendom zijn en trachten die te koopen. Hoe aan het geld te komen. Wel,
Nederlandsche vereenigingen en stichtingen gaven daartoe het voorbeeld en hebben hun
ervaringen opgedaan.
De uitgestrektheid op Nederlandsch grondgebied, grootendeels particulier bezit, is te beschermen
op velerlei manier. Het meest krachtdadig is koopen. Dat zou dan de Vereeniging tot behoud
van Natuurmonumenten moeten doen. Doch deze zal wel een verlanglijst hebben die eerst
afgewerkt moet worden alvorens dit aan de orde komt. Ook zou moeten blijken of de
terreinen gevaar dreigt. Hiervoor is noodig verbinding zoeken met de eigenaren om te weten
wat men van plan is met de bezittingen te doen. Door bespreking en advies is reeds veel
te bereiken. Vele mensclien moeten door anderen overtuigd worden van de ideëele waarde
van hun bezit. Hetzelfde geldt natuurlijk voor het Belgisch deel der terreinen.
Zoo lijkt het ons dat voor behoud der schoonheid van de uitgestrekte heide en boschterreinen
op de Belgisch-Nederlandsche grens niet begonnen behoeft te worden met geld op tafel
leggen en koopen. Doch dat met geduld de eigenaren en te beginnen de Gemeentebesturen
doordrongen worden van hun maatschappelijken plicht de schoonheid onaangetast te laten,
de zuivere schoonheid zooals de natuur het heeft behaagd ze na te laten en waaraan de
mensch niets heeft gedaan. Met of zonder natuurbeschermende wet. Meer opvoeden dan
doen; pas in laatsten nood doen. En daarvoor alles bij elkaar trommelen wat belang heeft
bij' de schoonheid der natuur, waarbij niet te vergeten de jeugd, het tourisme. In deze richting
ligt naar ons inzicht grootendeels de taak der vereenigingen, die zich het behoud der schoonheid
voor oogen stellen.
