DE CALMPTHOUTSCHE HEIDE
68
HEEMSCHUT
Reeds sedert een reeks van jaren strijdt de Belgische Vereeniging voor Natuur- en Stedenschoon
voor het behoud der Calmpthoutsche heide als natuurmonument. Deze vereeniging gaf over
dit onderwerp een aantrekkelijk boekje uit, voor een kleinen prijs verkrijgbaar aan haar
secretariaat Ossenmarkt 22, Antwerpen. In den vorigen jaargang schreef haar secretaris, de
heer A. DE LATTIN een vrij uitvoerig artikel in ons maandblad. Ter algemeene vergadering
kwamen de Belgische Heemschutters met het plan ter tafel door gemeenschappelijk pogen
een groot natuurmonument te verkrijgen op de Nederlandsch-Belgische grens. Zaterdag 3
September is het Bestuur van Heemschut acht personen de gast geweest der Belgen,
en gezamenlijk is van het dorpje Wildert een wandeling gemaakt. 'tWas beestenweer, in
gansch 't schitterend zomergetij de eenige echte regendag. De natuur-enthousiasten, niet allen
bepaald gekleed op 'n wandeling door bosch en duin en meterhooge heide bij 'n dergelijke
weersgesteldheid waren zonder meer drijfnat. Was dat een protest, een verzet van die heide
tegen zulk een gemeenschappelijk bemoeien. Doch aan dergelijke bijgeloovigheden mag de
mensch in onzen tijd niet meer doen. Een keurige ontvangst Au Chasseur bracht allen tot
rust. Doch enkelen der bejaardsten moesten de middagheidewandeling toch opgeven.
De Calmpthoutsche heide is geen heide, is een uitgestrekt gebied van „nagenoeg ongeschonden
natuurschoon met heuvelen duinen zeggen de Vlamingendennenbosschen, heide, vennen,
zandverstuivingen. De grootste schoonheid is gelegen in de geweldige vergezichten. Het
geheel heeft een groote bekoring. Slechts weinig grond is ontgonnen, we zagen slechts een
keer een groote roggeakker. Dit gebied is niet zuiver te begrenzen. Trekt men op de kaart
Zuidwaarts van Roosendaal een kringlijn over de dorpen Wildert, Calmpthoutschenhoek,
Huybergen, Hoogerheide, Ossendrecht', Putten, Calmpthout, dan heeft men het belangrijkste
stuk. Het geheel omvat 7 tot 8000 H.A., waarvan twee derde op Nederlandsch grondgebied
ligt. Het grootste deel der gronden is particulier eigendom, het fraaiste stuk, de kern dus,
is eigendom van de Gemeente Calmpthout en op Belgisch grondgebied gelegen. Reeds sedert
twintig jaren vecht de Vlaamsche vereeniging voor de schoonheid van dit natuurmonument,
waar men nu eens een „steenweg" dwars doorheen wil leggen, dan weer „duinen" afgraven,
boomen kappen, vennen droogleggen, heide afbranden als aanhef voor ontginning, verkavelen
voor bouwterrein. Inderdaad, alle mogelijkheden van natuurvernieling zijn er aan de orde
geweest. Eenerzijds heeft een Ministerie een Commissie van Monumenten en Landschappen
gesticht, die de Calmpthoutsche heide als natuurmonument heeft geklasseerdanderzijds tracht
een ander Ministerie groote uitgestrektheden te doen ontginnen.
Ach ja, tout comme chez nous.
Wat nu hier te doen; ons gezichtspunt. Wel, België heeft een beschermende wet inzake
monumenten en natuur. Nederland niet, geen monumentenwet en geen natuurbeschermingswet.
En toch, waar is 't meeste geschied. Zie maar eens naar de ontsierende reclame langs de
wegen, en vergelijk een Belgischen hoofdweg met een Hollandschen. Zie eens naar de oude
bouwwerken van Antwerpen en naar die van Amsterdam. Te Antwerpen worden ze nog
meedoogenloos afgebroken, terwijl het in Amsterdam een harddraverij wordt wie zich er
voor zal spannen ze te behouden. Want de eene vereeniging bestrijdt reeds de andere wie
er zich mede bemoeien zal. Dezer dagen was er nog een groote vergadering te 's-Graven-
hage waar uitgemaakt moest worden wie de mislukte bouwplannen ten plattelande verbeteren
zou, Heemschut's adviesbureau of de Provinciale bureaux of beide. Terwijl in de meeste