50
HEEMSCHUT
Slechts enkele plaatselijke vereenigingen werken op dergelijke wijze. Dat het wel kan bewijst
de Vereeniging Oud-Hoorn die in den loop der jaren verschillende fraaie huizen te Hoorn
verwierf of deed restaureeren.
Het restaureeren van dorpskerken en torens neemt sterk toe. Was zooiets tot voor enkele
jaren een uitzondering en werd er op de meest dwaze wijze aan die bouwwerken geprutst,
een grootere verbetering is merkbaar. Slechts een enkel knoeigeval werd gesignaleerd en
alom ontwaakt het besef dat van de gepleisterde dorpskerk nog iets goeds te maken is.
Heemschut's bemoeiingen gingen uit naar het kasteel Radboud te Medemblik; de nieuwe
fabriek zal de omgeving slechts matig ontsieren.
Nu dreigt weer de ruïne van Brederode door de naderende bebouwing ontwijd te worden.
De molen is in een gansch ander stadium gekomen, dank zij de vereeniging „De Hollandsche
molen" en dank zij den eenvoudigen man met scherpen geest, de molenmaker A. J. DEKKER
te Leiden, waarvan het resultaat is dat windvang, overbrenging en maal- of pompinrichting
zoodanig verbeterd zijn dat de molen 't weer gaat winnen. Bedriegen de voorteekenen niet
dan komt er na de periode dat het molenvraagstuk als verloren beschouwd werd een tijd
dat Nederland weer nieuwe molens bouwen gaat. Er zijn er reeds eenige te noemen. De
brand van den molen „De Adriaan" te Haarlem was voor de vereeniging „De Hollandsche
molen" een droevig feit; wij vernamen van plannen tot wederopbouw.
De strijd tegen de ontsierende reclame duurt steeds voort. Alhoewel nu alle provinciën een
reclameverordening hebben Brabant was de hekkesluiter, Noord-Holland de hekke-
springer duikt het monster der reclame telkens weer op. Er zijn altijd nog weer plekken
en mogelijkheden. Vooral het autoverkeer langs de hoofdwegen bevordert de reclame. Bij
herhaling werden per brief aan Gemeentebesturen of door bezoek getracht de ontsieringen
weg te werken, echter slechts met matig succes. Vergeleken met de buitenwegen van België
en Frankrijk kan Nederland echter tevreden zijn; wie dit niet beseft make en autoritje van
Brussel naar Ostende dan ziet hij meer reclame dan in heel Nederland tezamen. En dit is
voor een groot deel Heemschut's werk geweest verdeeld over 20 jaren.
Iets nieuws is nu weer de tallooze borden langs de wegen waarop vermeld staat al datgene
wat niet mag; men zou er nog eenige bij willen plaatsen vermeldende dat men door te veel
borden het landschap niet ontsieren mag, doch dan komen er nog meer borden bij.
Eenige keeren kwam het Bestuur te pas bij pogingen tot behoud van pittoreske oude boerde
rijen, te Katwijk, te Noordwijkerhout, te Voorburg. Dit komt door den groei der bebouwing,
door wijziging van cultuurgrond. Het eene geval was verloren, het tweede werd ten deele
gered, de overige zijn nog niet afgedaan.
Boomen langs wegen hadden weer dikwijls de aandacht. Vele gevallen werden gerapporteerd
en door bezoek of correspondentie of door hulp van het Staatsboschbeheer of de Wegen
commissie werd vrijwel steeds het goede bereikt, onnoodig vellen voorkomen, vakkundig
snoeien bevorderd, rijwielpaden achter boomenrijen gemaakt.
Kleine bijdragen werden verstrekt voor:
het behoud van een standaardmolen bij Ede,
de Stichting Menno van Coehoorn,
het behoud van den laatsten Amsterdamschen walwindas,
de restauratie van het Stadhuis te Veere,
de restauratie van een oud geveltje te Monnikendam.
Heemschut bemoeide zich met het Bikberger bosch in 't Gooi dat ten deele dreigde bouw
terrein te worden.
