HEEMSCHUT
49
contact houdt. De publicatiën dier veeltalige Heemschutters zijn op de leestafel van het
secretariaat steeds ter inzage.
Het getal der buitengewone leden zakte eenigermate door den gedrukten tijd, kwam van 267 op 234.
Het getal der donateurs, grootendeels Gemeentebesturen die van het Adviesbureau gebruik
maken daalde door de oprichting van Provinciale of plaatselijke schoonheidscommissiën,
doch steeg door ontwakend besef, zoodat dit getal kwam op 46.
Belangrijkste gebeurtenissen.
Deed ons voorgeslacht aan stedebouw zonder het woord te kennen onze tijd doet op
vele en vooral de kleinere centra meer aan stadsverminking. Dit uit zich op velerlei wijze.
Vooral grachtdemping is een gewaardeerd manuaal. Men behoeft daarvoor ook niet veel
gestudeerd te hebben of historisch aangelegd te zijn of oog voor schoonheid te hebben.
De demping van de Singelgracht te Purmerend kreeg haar beslag; een stel foto's van voor
en na de demping in het maandblad spraken voor zich en Dr. HENRI POLAK schreef er nog
eenige toepasselijke regelen bij.
Te Groningen zou het deel oude vestinggracht genaamd Spilsluizen gedempt worden, vlak bij
het aardige Poirtershuisje waarom zooveel te doen is geweest en tenslotte keurig gerestaureerd
werd. Alvorens de zaak ver genoeg was om alarm te blazen ging zij den doofpot in.
Te Gorinchem wilde men een deel der oude vestinggracht genaamd het Paarde water dempendit
is de watervlakte aan den autoweg van 't Noorden komende waar de korenmolen aan de overzijde
zich spiegelend in de schoonheid verheugt en met de complete steenen beer. Heemschut zond een
adres, daarbij radende een goed bestudeerd uitbreidingsplan te maken en de oude vestinggracht
in eere te houden. We hoorden er niets meer van en het Paardewater is er nog.
Te Enkhuizen wil men het pittoreske grachtje de Havendijk dempen. Heemschut trachtte
door een adres dit dwaze plan te verijdelen doch nu wil men daar weer twee andere grachtjes
de Driebanen en de Staaleversgracht dempen. Men kan met adresseeren wel aan den gang blijven.
Zelfs te Loppersum kwam de demplust; de Schipsloot wilde men dempen.
De Amsterdamsche vraagstukken Rokin en Vijzelgracht kregen op papier hun beslaghet
Rokin voor een deel dicht, de Vijzelgracht heel, doch er is nog niets gebeurd.
Het stuwbekken in het Geuldal had de volle aandacht; van iets definitiefs werd nog niets vernomen.
Vele oude gevels werden behouden. Dank zij de doorwerkende gedachte van respect voor
een kunstvol oud bouwwerk wordt er steeds minder gesloopt en steeds meer behouden of
hersteld. Niettemin verdween menige oude gevel. In elke stad zijn er enkele te noemen. Te
Amsterdam is een krachtig streven in deze richting dat echter nog geremd wordt door het
ontbreken van een lijst van bouwwerken behoorende bij de Monumentenverordening die
zonder zulk een lijst niet veel beteekent. Niettemin zag men in het afgeloopen jaar dank zij
de Schoonheidscommissie Centrum tallooze oude gevels herstellen of zoodanig herbouwen dat
zij zich bij het stadsgezicht aansloten.
Te Haarlem doet de Schoonheidscommissie go.ed werk, met als in 't oog loopend voorbeeld
de merkwaardige gevel aan de groote Markt. Even bedroevend is daar de stadsverminking
door het hooge modegebouw midden in de stad.
Velerlei adviezen omtrent oude gevels in kleinere plaatsen werden gegeven en door bezoek,
door overreding, soms door een bijdrage iets goeds bereikt.
De Vereeniging Hendrick de Keyser kon door den moeilijken tijd niet veel doen, doch
blijkens haar jaarverslag verkreeg zij toch enkele nieuwe eigendommen en voerde haar bezit
tot circa 80 bezittingen op en herstelde eenige vroeger aangekochte panden.
