46
HEEMSCHUT
maar het werd bovendien in oude glorie hersteld; en het Paardewater te Gorcum, eigenaardig
passend in den ouden vestinggordel werd voorloopig althans van demping gered. Nog een
ander verblijdend verschijnselnaast de vele reeds bestaande Vereenigingen welke de
Heemschutgedachte verbreiden en in daden omzetten, zagen wij nieuwe ontstaan: het
Limburgsch Landschap dat daar in het Zuiden de taak van de Vereeniging voor Natuur
monumenten zal helpen verlichtende Stichting Menno van Coehoorn die voor het behoud
van oude historisch en aesthetisch interessante vestingwerken zal gaan strijden; en ten slotte
bracht het gevaar welke het onvolprezen Geuldal met een stuwdam en kunstmatige meren
bedreigt, de Heemschutvereenigingen onder leiding van de Botanische Vereeniging te zamen
om als verdedigers van bioloog en botanist en toerist op te treden voor het hooggerechtshof
van Techniek en nieuwe Zakelijkheid. Het is vooral wat met een algemeen woord als de
Techniek ware aan te duiden, die wij, beschutters van Neërland's schoon, steeds weder
tegenover ons vinden. De Techniek bedekt met zand dat notabene van de prachtige
duinen of de ongerepte heidegronden wordt weggehaald de frissche groene weiden, waar
het hollandsche vee een lust voor onze oogen is, omdat de toenemende bevolking der steden
nieuwe bouwcomplexen verlangt; in haar naam worden smalle kronkelende wegen, door het
voorgeslacht met zorg beplant, ter wille van het snelverkeer in koele rechte betonbanen
veranderd, dikwijls zonder eerst eens ernstig te overwegen of het ook niet anders zou kunnen,
of de weg niet elders gelegd dan wel door paden buiten de boomen van grooter capaciteit
kan worden, zoodat een geliefde wandelweg behouden of een fraaie doorkijk gespaard had
kunnen worden. En als het dan niet anders kan omdat een andere tijd nu eenmaal andere
eischen stelt, dan moest men toch dien grooten nieuwen verkeersweg althans aan zijn doel
van snelverkeer doen beantwoorden; maar neen dan wordt verzuimd maatregelen tegen
lintbebouwing te nemen en er rijzen, zooals aan den nieuwen weg tusschen Naarden en
Baarn, links en rechts huizen en huisjes, met elk voor zich een pad dat op den grooten weg
uitmondt en men blijft in gebreke de bebouwing zoodanig te ordenen en aan te passen aan
het nieuwe schoon, dat ook een breedere zelfs boomlooze weg door verkregen vergezichten
kan scheppen. En dan de nieuwe bruggen over onze groote rivierenWat zouden ze gemak
kelijk een nieuw element van schoonheid aan het wijde Hollandsche landschap kunnen toe
voegen indien het den kunstenaar vaker werd toegestaan tezamen met den ingenieur te
ontwerpen en uit te voeren. En zou het met wat goeden wil niet mogelijk zijn bovengrondsche
electrische geleidingen dusdanig aan te brengen dat het landschap niet in tweeën gesneden
en daardoor totaal bedorven wordt? Het is echter niet alleen de Techniek maar ook de
winzucht en het vandalisme die Heemschut, als vijanden tegenover zich ziet. Immers worden
geen andere dan commercieele doeleinden nagestreefd als die ontsierende reclame in velerlei
gedaante (ook Noord-Brabant gaat niet vrij uit) plotseling Uwe aandacht afleidt naar artikelen
van dagelijksch gebruik! En is het geen vandalisme indien aan de rietkragen van onze mooie
meren en plassen, misschien uit ondoordachtheid, bij voortduring schade wordt toegebracht
door zeilers en roeiers die er hunne booten nestelen? Laat ik het bij deze enkele voorbeelden
laten. Het zou echter ondankbaar zijn niet te erkennen dat toch reeds ontzaglijk veel door
onze medestanders is bereikt, dat het leger van hen die met ons behoud en vermeerdering
van het schoone en merkwaardige in stad en land, voorstaan dagelijks groeit en dat te dien
aanzien Rijks- en Stadsregeeringen sinds lang hun moreelen en geldelijken steun verleenen.
Maar wij moeten toch ook voortdurend op versterking van de schare der goedgezinden
bedacht blijven, wij moeten propaganda voor de Heemschutgedachte blijven voeren en wel
in het bijzonder onder de jeugdige personen de liefde voor het schoone opkweeken. Nooit
