DE HEEMSCHUTGEDACHTE
40
HEEMSCHUT
zorg zou binnen zijn. Dat klonk zeer geruststellend. Doch gezien wat te Purmerend gebeurde.
Kreeg te Purmerend de Vereeniging Hendrick de Keyser een kaakslag zij gaf haar geld
uit om recht over die gracht een huis met fraaien gevel te koopen en te restaureerenwat
ervan te zeggen dat deze Vereeniging te Enkhuizen niet minder dan 6 eigendommen heeft
met geen ander doeleinde dan ze als schoonheidsobject te bewaren en de inwoners zelf zoo
weinig prijs stellen op de schoonheid hunner stad.
Werkloosheid dat is 't eenig argument dat blijft. Doch als men ergens een berg zand
van links naar rechts laat verplaatsen wordt er niets bereikt en gaat niets verloren, doch
als men een gracht dempt wordt niets bereikt en gaat er wel iets verloren. En voor dit
meer verloren gaan betaalt men dan f50.000.meer.
Met groote belangstelling wacht Heemschut af. A. K.
Hoe maakt het de Heemschutgedachte? Is er vooruitgang, stilstand of misschien wel
achteruitgang? Ziedaar zoovele vragen die men wel eens onder oogen mag zien, onbevoor
oordeeld en met koelen kop. Het volstaat inderdaad niet dag aan dag te strijden; men moet
ook weten of die strijd vruchtbaar is en loonend, toekomst heeft.
Maken wij een vluchtig overzicht van den internationalen toestand dan zien wij in bijna alle
landen, van officieele zijde een steeds sterker wordende neiging om de Heemschutgedachte
te steunen. Overal echter doet men daarbij den indruk op, dat dit steunen eerder sporadisch
is dan systematisch. Werkelijk afdoenden steun ontmoeten wij nergens. Toch groeien de
wetten en verordeningen zienderoogen en, vergeleken bij enkele jaren terug, is er een
merkbare vooruitgang.
Ook de Pers toont zich de Heemschutgedachte over het algemeen genegen. Aan bonden die
haar dienen, ontbreekt het nergens. Opmerkelijk blijft nochtans hun betrekkelijke zwakte.
Waar vereenigingen tot bevordering van reisverkeer b.v.b. het tot honderduizende leden
konden brengen, kan een Heemschutvereeniging nooit verder wijzen dan op enkele duizenden,
in vele gevallen zelfs slechts op enkele honderden aangeslotenen.
Het publiek toont zich dus wel genegen te genieten van hetgeen de Heemschutters beschermen
en waarvoor zij strijden, maar is er niet voor te vinden aan dien strijd deel te nemen, zelfs
niet hem door een gewone toetreding als lid te steunen.
Levert de Heemschutgedachte nu resultaten op? Ongetwijfeld ja. Zeer veel vermocht zij te
redden, alhoewel in vergelijking van het waarlijk zou moeten gered worden, de resultaten
eerder miniem zijn.
De strijd is dan ook al bijzonder zwaar. Zooals ik reeds aantoonde is er eenerzijds onvoldoende
medewerking van officieele zijde, anderzijds heelemaal geene vanwege het publiek. Daarbij
voegen zich dan nog een menigte factoren als overbevolking, verkeers- en industrie-eischen,
enz. die zich alle gelden doen en, in de meeste gevallen, den strijd eenvoudig wanhopig maken.
Vóór enkele jaren, laat ons zeggen vóór den oorlog, vonden wij de besten uit den lande,
zonder onderscheid, geschaard om de Heemschutgedachte. Vereenigde zij niet de massa, zij
kon toch bogen op de kwaliteit. De waarde van een oud monument, van een pittoresk
stads- of dorpsgezicht, bleek onaanvechtbaar. Voor instandhouding van natuurschoon was
iedereen te vinden. Ik moet er onmiddellijk aan toevoegen, dat dit laatste nu nog het geval is.
Over het behoud van natuurschoon is bijna iedereen het eens. Ten minste theoretisch, want