HEEMSCHUT
9
Wapen der commissie. Na breedvoerige bespreking heeft de commissie een wapen
aangenomen, geteekend door den heer CLELAND van het departement van openbare werken.
Het wapen zal op gebouwen en voorwerpen worden aangebracht6) die onder het beheer
der commissie komen en door haar gevolmachtigden bewaard of hersteld worden. Het wapen
bestaat uit een ronde bronzen plaat, aan den buitenkant omringd door een lauwerkrans.
Bovenop rust het Liniewapen en in het midden komt een afbeelding voor van het kasteel
te Kaapstad. In het randschrift staatDie geskiedkundige MonumentekommissieThe Historical
Monuments Commission. Het eenvoudige ontwerp is wat „Die Burger" noemt die merk
teken van volksgevoel, die bewijsplaat en roem, die wag van geliefde volksbesit". Gelijk met
het wapen wordt een bronzen plaat aangebracht, waarop in beide landstalen in het kort de
geschiedenis en de beteekenis van het gebouw staat vermeld.7)
Fondsen der commissie. Voor haar arbeid is de commissie afhankelijk van bijdragen
en schenkingen. De Suid-Afrikaanse Genootskap ter Bevordering van Wetenskap gaf een
schenking van 20 en de Unieregeering draagt jaarlijks 250 bij. De leden der commissie
krijgen geen vergoeding en deze doet een beroep op het publiek en op openbare lichamen
om het nuttige werk geldelijk te steunen.
Nationaal eigendom. Hieronder volgt een lijst van bijzondere plaatsen van historisch
en wetenschappelijk belang, die nationaal eigendom geworden zijn en voor de natie in stand
worden gehouden DingaanskraalVrijheid, Piet-Retief-MonumentVrijheid, Oude Raadzaal te
Bloemfontein, Monument voor de gesneuvelde Nederlanders te ElandslaagteNatal; Vechtkop
te Heilbron, Livingstone's Huis te ChonuaneMarico, Livingstone's plaatsMobatsa, Oud
Politiekwartier te Alice, Eerste gebouw te Grahamstad, Fort Selwijn te Grahamstad, Seintoren
PayneskraalGrahamstad, Fetherstone Park—Grahamstad, Oud Fort te Durban, Houtbaaifort
in 1782 gebouwd. Groot Constantia-Kaap en Nationale Kruger Wildtuin—Transvaal.
's-Gravenhage, Januari 1932. FRED. OUDSCHANS DENTZ.
Hoofdarchivaris van de Unie van Zuid-Afrika
2) Het Kruger Park ontstond in 1898, toen een landstreek in Oostelijk Transvaal, bekend als de Sabie-Wildreserve
voor dit doel werd afgestaan Na den Boerenoorlog werd de wildstreek opnieuw tot een wildreserve geproclameerd
en een ander stuk, de „Shingwedzi" genaamd, daaraan toegevoegd. In de zitting van het Parlement van 1926 werd
de maatregel goedgekeurd om de Transvaal- of Shingwedzi- Wildtuin en de Sabi- Wildtuin in één doorloopende
landstreek te vereenigen onder den naam Nasionale Kruger-Wildtuin (Wet No 56 van 1926). De wildtuin strekt
zich uit van Komatipoort, Noordwaarts langs den Portugeesch Oost-Afrikagrens naar de Lirapoponvier in den
Noordoostelijken hoek van Transvaal, een afstand van 200 mijl. De breedte van Oost naar West is gemiddeld
40 mijl en de oppervlakte ongeveer 8000 vierkante mijl
3) Aan den begraafplaats te Simonsstad is blijkbaar niet veel zorg besteed, getuige hetgeen in Neerlandia van
December 1931, No. }12 wordt vermeld inhetartikel Simonsstad in de Kaapprovincie door FRED. OUDSCHANS Dentz.
Zie het artikel Bedreigd Bezit, Zal het Historische Kasteel te Kaapstad verdwijnen' door FRED. OUDSCHANS
DENTZ Holl. Revue, 1 September 1931 No. 17. Dit gevaar is thans gelukkig geweken
5) Het eerste wapen is aangebracht aan de oude Vrijstaatsche Raadzaal te Bloemfontein. Het 2de feit van dien
aard had op 5 October 1931 de geboortedag van oud-President REITZ plaats aan het oude fort te Bloem
fontein door den Gouverneur-Generaal. Een aantal artilleristen, die den 2den Vrijheidsoorlog hadden medegemaakt,
was daarbij tegenwoordig. Bij die gelegenheid hield de G.-G. een toespraak welke eindigde met eenige Hollandsche
woorden.
6) Dit gedenkteeken werd onthuld op 19 December 1926 door den Voorzitter van den Transvaalschen Volksraad,
adv. E. G. Jansen.
7) Zie Neerlandia van Februari 1931, No. 2.
