wij, wat ons rest aan ongeschonden natuurschoon een woud van de diepte van
een Reichswald bezit' Holland al niet meer niet bewaren terwille van die natuur
zelf, waaraan de menschheid zich, ten spijt van alle waanideeën als mensch meester
van 't heelal, toch altijd weer laven moet?
Waarom moest bij de behandeling van het AmsterdamRijnkanaal Prof. RAMAER
uit Wageningen de eenige zijn die er de aandacht op vestigde, welk een betreurens
waardig verlies van rijke flora en fauna Holland zou lijden bij de aanneming van het
Geldersche valleiplan? Maar wat neutraliseert de invloed van het lokaas: waarde
vermeerdering van den grond met f 8000.per H.A., als die klaar gemaakt is voor
industrie en fabrieken. Alléén een uit louter technisch gezichtspunt anders gewenschte
oplossing van het kanaalvraagstuk
Resten nog eenige actueele dingen: weer geldt het een verlies, al is de oorzaak
nu een andere: ik bedoel de iepziekte. Hoe zeer doet het toch, overal te zien sterven
dien prachtig slanken boom van ernstig en fijn karakter, wiens bladerloof op de meestal
ver van den grond zich van den stam afscheidende takken zulke sierlijke, naar buiten
afhangende bladhoopen vormt! Hoeveel statige lanen zijn ten ondergang gedoemd!
Zou, nu gebleken is, dat de ziekte te wijten is aan een parasiet, Bond Heemschut in
samenwerking met het Wageningsche Instituut (dat ons de mededeeling verschafte) de
gemeenten niet tot handelen kunnen aansporen om te redden, wat nog te redden is?
Kan niet, door opoffering van één aangetasten boom, soms nog een heele laan gered
worden? Bij den ingang van kasteel Doorwerth bij Oosterbeek (welke gemeente
lofwaardig werk doet om haar heerlijke en zoo riante bosschen te behouden) staan een
80-tal deels totaal ontschorste karkassen van wat eens iepen warenop den toegangsweg
zelf zijn meer dan 100 boomen, gelukkig(!) geen pracht-exemplaren ziek of dood.
Almelo, dat bij gebrek aan dorpsaantrekkelijkheid of stadsschoon toch bogen
kan op een uit dubbele rijen bestaande, unieke iepenlaan, ziet dat bezit, misschien
wel zonder weerga in Twenthe, ook al bedreigd door de eerste symptomen der ziekte.
Wij lazen nog niets over dit treurige feit en over middelen om de laan te redden.
Wat zal het lot zijn van de vele boomen in tuinen aan den drukken Utrechtschen
straatweg in Oosterbeek-hoog, als die straks verbreed wordt? Dat geboomte, dat de
intreê in Oosterbeek zoo prettig en waarlijk als van een dorp in 't bosch maakt,
moet men het niet sparen? De Velperweg bij Arnhem zal verbreed worden: „de
boomen moeten weg terwille van een betere verkeersregeling", hoort men al zeggen.
Maar het verkeer eischt steeds meer, uit principe en zekere soort menschen onder
zoeken niet, of een andere oplossing mogelijk is, want de boomen spelen in 't geheel
geen rolhoogstens die van hinderpaal. En er kan altijd nog wel wat af, van onze
lanen, van onze bosschen, onze parken. Gelderland heeft immers nog zooveel. Maar
de voorraad is niet onuitputtelijk en de verkeersdorst, waaraan sommige menschen
lijden, is onleschbaar. Gevolg
Laat af dan, pseudo-beschaving, van uw schoonheidschendend bedrijf, dat van
natuurparken winstobjecten maakt, dat landschap ontsiert door smakelooze woonwijk-
bouw, dat imposante bosschen, een .ondeelbare eenheid vormend, aan verdeeling in
brokjes met verschillende „bestemming" prijs geeft, dat schilderachtige weggetjes in
rechte verkeersaders omvormt, dat dwars door een landgoed gaat, als door niet omrijden
één minuut gewonnen kan worden, dat een karaktervollen weg ontzielt, hem z'n boomen
en bochten ontneemt terwille van grootere snelheid, dat idylle van bosch en hei in
grauwheid van industrieterrein met rookende schoorsteenen doet verkeeren, dat de
opdringerige reclame den mensch doet vervolgen tot in den nacht, eindelijk, dat de
.machine maken wil tot symbool van den nieuwen tijd.
Laat de geest der ware beschaving zich eindelijk doen gelden om ongerepte natuur
tegen de onverzadigbare expansiewoede te beschermen, 't Is hoog tijd! En eigenlijk
ook plicht als dank voor onschatbare weldaad.
Gelderland, let op uw saeck, de zaak van uw schoone Veluwezoom, begrijp het
groote belang van de handhaving van dezen in Holland zoo zeldzamen en daarom nog
zooveel te kostbaarder natuurrijkdom
Almelo/Oosterbeek, October '29.
Fr. Althuizen.
