voorbeelden kort na elkaar. In een der bekende Zaandorpen 't was Krommenie
een hoogst merkwaardige houten gevel, een Lodewijk-gevel van den Zaankant
gekocht door een „alomvertegenwoordigde" eetwaren-zaak. De gevel was nu „te koop",
alsof men een gevel zoo maar ergens voorplakken kan. Het geval had onverhoopt
toch nog een gunstig verloop. Een nieuw Zaankanter-huis is gebouwd en de oude
gevel ervoor gezet. In de Utrechtschestraat te Amsterdam een voor die straat aller
merkwaardigste topgevel, eigendom van 'n groot-adres in kleeding. In Maastricht een
overeenkomend geval, waarvan in dit nummer een afzonderlijk artikeltje. De leering
eruit? Organisatiën in den zin van de Vereeniging Hendrick de Keyser dienen hun
aandacht te wijden aan de huizen welke „op stand" staan.
Oude gevels in Nederland zijn niet veilig. Dezer dagen door Monnickendam
komende, werd daar afgebroken een gevel met gothieke fragmenten, wel geen compleet
gothiek monument, want woonhuisgevels uit dien tijd en compleet zijn in Nederland
niet meer aanwezig, maar dan toch zulk een gevel, dat er in geheel Amsterdam zulk
een oud huis niet bestaat, architectonisch een stuk studiemateriaal zooals in heel
Amsterdam niet meer aanwezig is Inwendig kwamen door de slooperij gothieke muur
stijlen, kromhouten, sleutelstukken, moerbinten met kinderbalkjes voor den dag, eikenhout,
vier eeuwen oud, ongeverfd, volkomen gaaf, kostelijk studiemateriaal. Bij den terugtocht
bleek, dat men de volgorde der afbraak eenigermate gewijzigd had, want de gevel
was weg. Waarschijnlijk ingevolge het verzoek de slooperij stop te zetten of middelen
te beramen het monument alsnog te behouden hetgeen op dat oogenblik nog had
gekund. De menschen bij dit geval betrokken kunnen zich met trots op de borst slaan
in de overtuiging persoonlijk en uit volle overtuiging een monument van geschiedenis
en kunst vernietigd te hebben.
Te Garderen is een aardig, zeer oud kerktorentje. Gerestaureerd niet lang geleden
met Rijkssteun. Ge moet eens gaan zien wat 'n pittoresk huisje, denkelijk voor
electriciteitsdoeleinden geen urinoir zooals meer tegen de kerk zelve gebruikelijk
is men daar nu tegenaan gemikt heeft. Zou dat niet eveneens met Rijkssteun
verwijderd kunnen worden?
De stad den Briel heeft oude wallen. De Staat verkoopt overbodige vestinggronden,
als 't kan aan de Gemeente. Dan glijdt geld van 't eene laadje in 't andere. Nu gaat den Briel
die oude vestingwallen in eere houden, nietwaar? dat behoort zoo. Het vraagstuk in handen
geven van iemand die dat kan, opdat het stadsschoon worde veredeldwat niet zeggen
wil, dat er geen plek beschikbaar blijft om 'n huis te bouwen. Want de menschen moeten
ook ergens wonen. Doch met respijt, met reverentie aan schoonheid en historie.
Zoowaar een nieuwe makker in den strijd. De Hilversumsche Radio-zender,
Honderdduizend-en-één menschen hoorden op 10 Juli 1929 het adres dat Heemschut
aan Hare Majesteit zond om 's Graveland niet te bederven door die nare Kininefabriek
op grond van het algemeen belang, het behoud der schoonheid, waarvan de kinderen
dier honderdduizend-en-één menschen ook moeten kunnen genieten.
Het Adviesbureau doet nog lang niet genoeg. Bij leven en welzijn zal 't volgend
nummer iets geven van wat 't Adviesbureau wél doet. Het is nu aan de taxe van een
huis per dag. Doch 't is nog lang niet genoeg. Dat kwam zoo duidelijk naar voren
toen dezer dagen via den B.N.A. nog wel verzocht werd niet te arbeiden op 't arbeids
veld der Provinciale bureaux. Toen is studie gemaakt van de Jaarverslagen dier ver
schillende Adviesbureaux, in welke Gemeenten zij bouwplannen verbeteren, hoeveel en
hoeveel in voorgaande en volgende jaren. Toen bleek, dat in de meeste Provinciën
slechts een beperkt aantal Gemeenten „intensief bewerkt" worden, in N.-H. b.v. slechts
