DE OUDE BOUWWERKEN VAN WILLEMSTAD.
Den lezer is de geschiedenis der vesting Willemstad bekend, gelijk deze in 't Maand
blad van Oct. '26 door den Heer SCHUKKING le aanw. Ing. en Kapitein der
Genie is beschreven en toegelicht met enkele foto's en teekeningen.
Het ligt nu meer in de bedoeling een overzicht te geven van den toestand der
bouwwerken, zooals deze thans zijn en wat er aan verknoeid is.
Wanneer men 't stadje' van de havenzijde binnentreedt ziet men voor zich het
Raadhuis met toren en de parade. Dit gebouw, eens in zuivere lijnen en stijl opgebouwd,
trotseerende de Spaansche en Fransche kanonskogels kon de vernielzucht der leeken niet
ontvlieden. Waar zijn de kruisramen met hun glas in lood, hun mooie termijnbogen
waar de mooie hoofdingang en de roode baksteen? Het heeft plaats moeten maken
voor stijllooze ramen en deur. De Holl. baksteen heeft men aan de voorzijde een
Zaterdagskleed aangedaan in den vorm van een laag cement voorzien van groeven,
rustieke blokken voorstellende. Dat het mooi was, geloof het gerust, want ieder jaar
moest en moet men nog den gevel sausen en krijgen plint en sokkel een versche zwarte
kleur. Hoe misvormd is de Raadzaal, door de wanden met geprepareerd linnen te
bespannen. De toren, eenmaal versierd met een sierlijk tentdak, vermoedelijk door den
Gemeente architect timmerman of metselaar, in dien zelfden tijd vernieuwd en verbouwd
tot een recht tentdakje met een luttel ijzeren hekje er omheen. De zonnewijzer en een
gevelsteen zijn verdwenen. De zandsteenen hoekblokken worden nog steeds ieder jaar
gesausd. Dit alles vervormd en verknoeid door z.g. bouwkundigen, laten we liever
zeggen leeken, die het ambacht van architect uitoefenen, echter zonder eenig gevoel
voor de schoone bouwkunst en veelal zonder eenige kennis der bouwkunst. Hoe ziet
men met weemoed de vernieling voortgaan. De parade is onlangs verwoest door een
tramlijntje. Hoewel er ernstig gestreden is voor 't behoud, mocht niets baten.
Enkele gevels van particuliere huizen vertoonen nog een herinnering aan een trapjes
gevel en boogvullingen, doch de meeste gevels zijn geheel misvormd door den nieuweren stijl
Alleen staat er nog de N. Herv. Kerk ongeschonden, met den toren, welke in
vierkanten vorm opgebouwd ter hoogte van de kerk is afgewerkt met een tentdak.
Deze toren schijnt niet voltooid te zijn, gezien zijn breeden omvang beneden. Ver
moedelijk zal geldgebrek het verder opbouwen verijdeld hebben. Gaan we verder dan
vinden we 't voormalige Jachthuis van Prins MAURITS, thans dienstdoende voor
marechaussée kazerne. Ook hieraan is de pleistercement niet gespaard, alsmede de
kunst van 't uitbreken der ramen, welke vervangen zijn door "nieuwere modellen. De
kazerne der artillerie wordt thans gesloopt, doch gelukkig heeft deze weinig kunst
waarde. Hoe zal 'tnu straks gaan*met de wallen? Zouden deze ook moeten verdwijnen,
of zal de Regeering en Gemeente deze bewaren voor 't nageslacht? Het is te wenschen,
doch nu reeds ziet men de spade hier en daar blinken boven en langs de taluds. Het
Departement van Oorlog heeft deze wallen enkele jaren geleden verpacht voor't gras
gewas en beweiding. Nu ziet men er hier en daar tuinen aanleggen en worden de
wallen zoo zoetjes aan een groote molshoop. Zoo ziet men, dat in het oude historische
stadje weinig ongeschonden bewaard is en moet er nu getracht worden te redden, wat
er nog te redden valt, waarvoor Rijk en Gemeente in de eerste plaats hunne mede
werking moeten verleenen. Mochten wij nog eens eenmaal zien de restauratie van
Raadhuis en kazerne, opdat wij weer tot hun oude schoonheid konden opzien.
Wel is een klein lichtpuntje in de duisternis, het Gemeentebestuur heeft thans een
welstandsbepaling in haar bouwverordering opgenomen, opdat althans wat er nieuw
komt onder zekere controle kan staan. Er moet echter nog gewaakt worden
Willemstad, Jan. '27.
C. DE ROOY, Architect.
