publiceeren. De militair-technisch deskundige kan uit deze vesting Coehoorn-van Bommel
van Dun en de voorgaande, uit het begin der 17de eeuw, heel wat groote verschillen zien0
De vesting werd van 1854 (de buitenforten) en daarna vanaf 1865 (aanleg spoor
RoosendaalVlissingen) geleidelijk geslecht.
Behalve dan de oude O. L. Vr. Poort, nu de Gevangenpoort, bleven er van de
vesting 3 stukken over: 1°. de Zuidschans, die langzamerhand in aanzien vermindert,
maar toch een bezoek, ook om de mooie ligging aan de Schelde, bezienswaardig is;
2°. de Smidsvest, rechterflank van Bastion Gadelière (H) die voor een groot deel is
dichtgeworpen en 3°. Ravelijn op de Zoom, op de kaart aangegeven met V.
Dit Ravelijn door de foto behoorlijk in beeld gebracht is niet geheel aan een
langzaam verval door te weinig onderhoud ontkomen, maar is toch uit een
technisch oogpunt zeer merkwaardig. Het is ook zeer mooi gelegen temidden van zijn
grachten (diep en breed) waardoor op één plaats een zandberm is geworpen om het fort met
een belendenden weg in verbinding te brengen. Zooals de kaart het doet zien, strekte
zich in den vestingtijd, vóór dit ravelijn uit, de lunet W, die daar lag ter verdediging
van de sluis, welke het Zoomwater door de stad moest voeren.
Na het slechten der vesting in 1878, is daarvan door een Leuvensch tuin-architect
het prachtige, in heel het land bekende Volkspark gemaakt. De lunet zelf werd
omgebouwd tot een eilandje; de steile kanten der grachten werden glooiend afgewerkt.
Reeds nu vormt dit Volkspark met het daarnaast gelegen Ravelijn in de volksmond,
om de jonge eendjes, „Pielekenswater" genoemd een prachtig stadsbeeld.
De aangrenzende terreinen, welke na de slechting, domeingrond zijn gebleven en
onbebouwd (de stad breidde zich jammer genoeg daardoor naar andere richtingen uit)
zullen door de Gemeente Bergen op Zoom worden gekocht en daardoor binnen eenige
jaren zijn volgebouwd. Dan 'eerst zal blijken hoe dit laatste oude vestingstuk de
omgeving tot sieraad zal zijn. Gelukkig dan ook dat de wil om dit stuk historie te
behouden, gepaard gaat met een beter inzicht dan er eerst was, in de waarde die dit
mooie stukje vesting heeft voor het niet van schoon stadsschoon ontdaan Bergen op Zoom.
Januari 1926. Ir. A. J. L. JUTEN.
GERAADPLEEGDE PUBLICATIES
W. Moll. De Rechten van den Heer van Bergen op Zoom, 1915.
G. C. A. JUTEN - Oud Bergen in Tijdschrift Nederl. Oudh. Bond, 1923.
