als hun schepraderen omlaag werden gebracht, wat wegens krimping van den bodem
noodzakèlijk is en sinds langen tijd niet is geschied. Zou bovendien één gang molens
(de bemaling wordt verricht door twee gangen, ieder van 4 molens) voorzien worden
van een electrische hulpinstallatie voor gevallen, dat de windkracht niet toereikend is,
dan zou de polder kunnen prat gaan op een bemaling, die aan de te stellen eischen
voldoet. De polderlasten zouden zelfs f 3.46 per H.A. minder bedragen dan bij een algeheele
electrische bemaling en de Eendrachtspolder zou zijn schoonheid kunnen behouden
Gedeputeerde Staten zonden het rapport van den Provincialen Waterstaat aan
het polderbestuur en gaven dit in overweging zijn besluit te herzien en de bemaling
te verbeteren op de wijze, als in het rapport van den Waterstaat als het meest
economisch is aangegeven, dat is behoud der windbemaling met toevoeging eener
electrische hulpbemaling.
Doch ziet, als een bliksemstraal uit een helderen hemel meldden de dagbladen
enkele weken geleden de uitspraak van het bestuur van den Eendrachtspolder: het
besluit tot electrische bemaling blijft door ons gehandhaafd. Op het oogenblik dat ik
dit las, dacht ik met een huivering terug aan wat ik op dienzelfden blijden Augustusdag
aanschouwde in den polder „De Honderd Morgen of Wilde Venen" bij Moerkapelle,
welke thans nog een schrijnende tegenstelling vormt met den Eendrachtspolder. Zullen
ook hier de sloopers hun taak hebben volbracht, dan kunnen Eendracht en Wilde
Venen zich met elkander meten.
Alleen afbeeldingen toonen ons nu nog, hoe voor kort zes stoere molens langs de
Rotte pal stonden om het water te beheerschen. Tragisch is het te zien, hoe één der
zes nog zijn kop in den wind steekt, echter niet meer om deze als zijn medewerker te
begroeten, doch om hem, noodgedwongen, te negeeren, iets wat zijn buren zelfs al niet
meer kunnen doen. Zij toch zijn niets meer dan gelige stompen, die eerder den indruk
geven, van onder af door de aardoppervlakte omhoog te zijn geduwd, dan eenmaal
het hecht fundament te hebben uitgemaakt van de werktuigen, die de boven opgevangen
kracht omzetten in arbeid, welke den waterstand binnen de gewenschte grenzen hield.
En wat heeft thans deze taak overgenomen? Een moderne bemalingsinstallatie in een
rechthoekig, betonnen gebouwtje, verkillend van vorm en kleur, een ding zonder hart,
waar geen mensch ooit een medewerker in kan voelen. Wat de watermolen is voor
den molenaar, een levende medewerker, dat kan een modern maalwerktuig nooit zijn
voor hem, die met het toezicht is belast.
Laat ons hopen, dat Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland hun goedkeuring zullen
onthouden aan het besluit van het bestuur van den Eendrachtspolder! Het lijkt bijna
onwaarschijnlijk, dat het College dit niet zou doen na wat de Provinciale Waterstaat
in zijn rapport met cijfers heeft aangetoond.
Alleen reeds de polder „De Honderd Morgen of Wilde Venen", moge een waar
schuwend „Bezint eer ge begint" zijn voor allen, die maar klakkeloos doorgaan met
ons merkwaardige polderland op zoo onvergeeflijke wijze te verwoesten. Als met goeden
wil en deskundigheid wordt samengewerkt is veel te bereiken. Onze molens kunnen de
plaats behouden, die zij eeuwenlang hebben ingenomen en een grootere bedrijfszekerheid
waarborgen, als zij maar de noodige verbeteringen ondergaan en een hulpinstallatie hun
compagnon wordt voor gevallen, dat de wind afvallig is.
De oplossingen van de prijsvraag uitgeschreven door de Vereeniging „De Hollandsche-
Molen", hebben uitzichten hiervoor geopend; het is dus zaak, dat de nieuwe uitvindingen
aan de praktijk worden getoetst. Het zij gegeven, dat de Eendrachtspolder alsnog een der
eerste wordt, wiens bemaling op deze wijze wordt verbeterd! Fr. C.
