WORDT LID VAN DEN BOND HEEMSCHUT*
Melding verdienen verder nog de kerken van St. Servaas en St. Jan. De oude
basiliek van St. Servaas werd omstreeks 561 door St. Monulphus gebouwd. Van de
oorspronkelijke kerk ziet men nog gedeelten uitsteken onder den rand van mergel,
waarop het dak rust. Ook de achterste krocht bij den bouw der Romaansche in 1039
dichtgemetseld en in 1882 ontdekt dagteekent uit dien tijd, verder ook het graf van
St. Servaas met voorvertrek zijn oorspronkelijk. Het buitenste gedeelte tot het dak van
het Westerbouwwerk alsmede de Keizerszaal dagteekenen uit de 9e eeuw, alhoewel
het binnenwerk in dit gedeelte een lateren datum (12e eeuw) verraadt. Omstreeks
1039 werd het oudste gedeelte van den Romaanschen bouw met de bovenste krocht
het priesterkoor, transepten en oostelijke torens opgericht. Het koor evenwel werd in
de laatste helft der 12e eeuw verbouwd. Ook het westerkoor dateert uit dien tijd.
Het portaal ten zuidwesten van de kerk werd in de 13e eeuw in overgangsstijl van
Romaansch tot Gothiek opgetrokken. Het steenen gewelf der kerk werd omstreeks
1425 gebouwd. De gothieke kapellen of een deel daarvan, ten zuiden en ten noorden
van den ouden bouw werden in 1357 aangebracht. De tegenwoordige omgang verrees
in 1425. Vlak bij St. Servaaskerk prijkt de kerk van St. Jan. Zij dagteekent, zooals zij
zich thans vertoont, uit de 14e eeuw. Haar toren 78 meter hoog verrees in 1450.
Sinds 1633 is zij in het bezit der Hervormden, met uitzondering van de jaren 16731678
als wanneer zij door LODEWIjK XIV aan de Katholieken werd teruggeschonken. De,
vrede van Nijmegen echter gaf haar weder terug aan hare vorige bezitters.
Moge het Vrijthof dat getuige is geweest van de opkomst en den bloei onzer
stad, dat lief en leed gedeeld heeft met hare bevolking, nog lang aan zijne bestemming
van middelpunt van ons volksleven blijven beantwoorden. Dit is de wensch van ieder
Maastrichtenaar.
Naar aanleiding van het geschrijf der nieuwsbladen in de laatste dagen over het
plan der ontsiering van het Vrijthof, meen ik aan het slot dezer bijdrage den waren
stand van zaken, met een enkel woord te moeten toelichten.
Tot dusverre is met betrekking tot de afgraving en Versmalling der oostzijde van
het Vrijthof geen besluit genomen. Alles bepaalt zich tot onderlinge besprekingen en
beoordeeling van deskundigen Ik vermeen te kunnen verklaren, dat ons Gemeente
bestuur, dat het stedeschoon bevordert en op prijs stelt, tot dien maatregel niet zal
overgaan, zonder het advies te hebben ingewonnen der Gemeentelijke Commissie tot
bevordering van natuur- en stedenschoon. Ten slotte stel ik met tal van anderen de
vraag, zou de afgraving aan de oostzijde van het Vrijthof, met beleid ontworpen en
uitgevoerd, werkelijk afbreuk doen aan het imposante voorkomen van het plein?
J. Nuyts.
