AMSTERDAM
ZEELAND
Monumenten Nieuw-West
ZUID-HOLLAND
Watertorens Zwijndrecht en Naaldwijk
Het stadsdeel Nieuw-West is goed bezig om de gemeentelijke
monumentenlijst met panden uit de wederopbouwperiode uit
te breiden. Toch dreigt nog sloop voor een aantal (zeer) belang
rijke objecten door vernieuwing. Daarbij gaat het om het Cal-
vijncollege van architect J.B. Ingwersen, de zaagtandwoningen
van architect Fr. van Gooi, de Goeman Borgesiusschool met
het wederopbouwkunstwerk van Frieda Hunziker en de Airey-
woningen van architect H. Klarenbeek. Dankzij goed lobbywerk
is bereikt dat het Calvijncollege en de Aireywoningen behou
den blijven. Heemschut Amsterdam heeft geprobeerd sloop
en nieuwbouw van de Kerk de Ark van architect Zanstra te
voorkomen. Het beroep bij de Rechtbank is verloren. Bij de
KAV-garage aan de Johan Huizingalaan is de eigenaar tegen
plaatsing op de monumentenlijst. Hier is Heemschut derde-
belanghebbende in een rechtszaak. Ze ondersteunt het stads
deel in het voornemen tot aanwijzing.
In verschillende gemeenten worden plannen ontwikkeld voor
de herontwikkeling van leegstaande watertorens. Heemschut
Zuid-Holland heeft in twee gevallen aanleiding gezien om te
reageren. Zij vinden dat bij de plannen die worden ontwik
keld in de gemeenten Zwijndrecht en Naaldwijk teveel de
monumentale waarden van de watertoren evenals de groene
omgeving worden aangetast. In Zwijndrecht zal de watertoren
structureel gewijzigd worden en wordt een aanbouw mogelijk
gemaakt. De bijzondere kwaliteit van de watertoren wordt door
dit plan tenietgedaan. Daarnaast is Heemschut van mening dat
sprake is van een verstening van de omgeving van de water
toren. Dit is naar onze mening het gevolg van een situatie
vreemd, niet passend, veel te groot programma van eisen dat
op het gebiedje rond de watertoren wordt ontwikkeld. In Naald
wijk vindt de commissie vooral de aanbouw aan de watertoren
te massief, waardoor de uitstraling van de toren te niet wordt
gedaan. De toren heeft met zijn vorm, gedetailleerde metsel
werk en horizontale lijnen een totaal andere uitstraling. Die uit
straling gaat door de voorgestelde aanbouw volledig verloren,
is de mening. Heemschut pleit om meer te kijken naar goede
voorbeelden van herbestemming van watertorens zoals in Dor
drecht en Hazerswoude.
Het veerhuis in Wolphaartsdijk, gemeente Goes, stamt uit
1890 en wordt met sloop bedreigd. Ondanks het feit dat na
twee jaar leegstand de huidige staat van het pand niet slecht
is, wil de eigenaar het slopen en er een belangrijk groter hotel
annex restaurant met een dakterras bouwen. De gemeente
Goes beseft dat het een gebouw is met hoge cultuurhistori
sche waarde, maar zegt een sloopvergunning niet te kunnen
weigeren, omdat er geen bescherming op rust. Het veerhuis
vormt een ensemble met het voormalige station uit 1927 van
de spoorwegmaatschappij Zuid-Beveland en een muraltmuur
(Rijksmonument) op de dijk. Dit ensemble bepaalt het karak
ter van de omgeving. Afbraak van het veerhuis en nieuwbouw
zou de aantrekkelijkheid voor de watersporter sterk verminde
ren en verlies betekenen van maritiem erfgoed. Het is heel
goed mogelijk het veerhuis te restaureren en uit te breiden
met appartementen of hotelunits. Een dergelijk herstel zou
belangrijk minder kostbaar zijn en heeft als bijkomend voordeel
dat een uitbreiding fasegewijs kan worden gerealiseerd. Deze
zienswijze is bij de gemeente Goes ingediend. Die is daarop in
overleg gegaan met de projectontwikkelaar om het oorspron
kelijke veerhuis te behouden en een uitbreiding te realiseren,
zoals door de commissie Zeeland is voorgesteld.
Moet het Oude Veerhuis plaats maken voor een enorm appar
tementencomplex?
HEEMSCHUT JAARVERSLAG 2014 11
