Landelijke belangenbehartiging
Manifest Groen Erfgoed
Omgevingswet
Structuurvisie Ondergrond
Natuurpact
Afstoten monumentaal vastgoed in rijksbezit
Met het Manifest Groen Erfgoed wordt aandacht gevraagd voor
het historische groen rond Nederlandse buitenplaatsen. Opge
roepen wordt tot kennisverbetering, betere borging van waar
den in de ruimtelijke ordening, meer financiële middelen voor
instandhoudingen meer vertrouwen in particulier initiatief. Het
Manifest is op 5 februari 2013 uitgereikt aan de heer Cees van
't Veen, directeur van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Heemschut is nauw betrokken bij de totstandkoming van de
nieuwe Omgevingswet. Voor Heemschut is van cruciaal belang
dat de integratie van de cultuurhistorie in de ruimtelijke orde
ning, ingezet met de Modernisering van de Monumentenzorg,
ook in deze nieuwe wet zijn beslag krijgt. Het lobbywerk van
Heemschut vindt over diverse gremia plaats. Binnen Heem
schut is een aantal vrijwilligers actief met het bestuderen van
de Omgevingswet. Daarnaast zit Heemschut met een aantal
milieu- en landschapsorganisaties in een Omgevingswet-over-
leg met het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Verder is
Heemschut actief geweest in overleggen met de Rijksdienst
voor het Cultureel Erfgoed en werden er verschillende lande
lijke informatiebijeenkomsten over de Omgevingswet bezocht.
Heemschut heeft in april mogen reageren op de toets versie
van de nieuwe Omgevingswet. Daarna is deze naar de Raad
van State gegaan. Tot nu is het advies van de Raad van State
geheim. Heemschut heeft ook over het vervolgproces ten aan
zien van de amvb's mogen meedenken.
Onze reactie is gericht op een aantal aspecten. Heemschut is
van mening dat de wet in principe veel kansen biedt voor een
goede ruimtelijke ordening binnen de fysieke leefomgeving.
Onze vereniging ziet echter ook een aantal risico's, dat ze graag
in de wetstekst ondervangen zou willen zien. Eén ervan is de
vrijblijvendheid van welstand ten opzichte van de wettelijke
verankering van cultuurhistorie. Daarnaast is de participatie
van burgers in de nieuwe kaderwet onvoldoende op essentiële
onderdelen gewaarborgd. De verbreding van de monumenten
zorg naar een ruimtelijk benadering is in de wet mogelijk, maar
de vraag is of, en zo ja op welke wijze gemeenten dit taakveld
gaan oppakken als het niet verder wordt verplicht. Tenslotte is
Heemschut van mening dat een Omgevingsvisie verplicht zou
moeten worden. Daarmee wordt het democratisch proces van
nadenken over een bestendige en duurzame ruimtelijke orde
ning volgens de vereniging bevorderd.
Het ministerie van Infrastructuur en Milieu is druk bezig met de
voorbereiding van de Structuurvisie Ondergrond. De structuur
visie vormt een kader voor de ondergrondse ordening van acti
viteiten van rijksbelang. Heemschut is in samenwerking met
AWN (Archeologische Werkgroep Nederland) de Vereniging van
vrijwilligers in de Archeologie, vanaf het begin betrokken bij
de totstandkoming van de structuurvisie. Heemschut en AWN
lichten vanuit het cultuurhistorisch belang de maatschappe
lijke opgave voor de ondergrond toe. Hierover zijn verkennende
gesprekken gevoerd en hebben de organisaties in verschil
lende overlegrondes hun inbreng kunnen leveren.
Met name moet duidelijk zijn wat de gevolgen zijn van activitei
ten in de ondergrond voor het aanwezige archeologische mate
riaal en voor het bovengrondse erfgoed. Er kan bijvoorbeeld
gedacht worden aan de schade die ontstaat aan monumen
ten en het cultuurlandschap door aardbevingen, ontgronding,
zandwinning, verzakkingen en trillingen. In de beleidsopgave
die is geformuleerd wordt het cultuurhistorisch belang duidelijk
omschreven en afgewogen.
Het kabinet heeft in 2013 de contouren van een nieuw natuur
beleid gepresenteerd. Het kabinet wil samen met de provincies
en maatschappelijke organisaties tot 2027 een robuust Neder
lands Natuurnetwerk gaan ontwikkelen. Daartoe is het Natuur
pact gesloten tussen het Rijk, de provincie en maatschappe
lijke organisaties. De provincies worden verantwoordelijk voor
de ontwikkeling en het beheer van natuur in Nederland. Maat
schappelijke organisaties spelen een cruciale rol bij de uitvoe
ring van het natuurbeleid. Erfgoedvereniging Bond Heemschut,
de Nederlandse Tuinenstichting en Stichting In Arcadië heb
ben aan Staatssecretaris Dijksma de oproep gedaan in het
natuurbeleid aandacht te schenken aan cultureel erfgoed.
Cultureel erfgoed en natuur zijn in veel gevallen een twee
eenheid, ze versterken elkaar bij de beleving en de ruimtelijke
ontwikkeling van het landschap. Heemschut is van mening dat
het Ministerie van Economische Zaken het historisch groen op
buitenplaatsen, landgoederen, parken, tuinen, begraafplaat
sen, botanische tuinen, maar ook landschappen, polders en
recreatiegebieden veel meer in haar beleid moet integreren.
Heemschut is als een van de weinige erfgoedorganisaties aan
wezig geweest op de Natuurtop op 22 juni. Ook is Heemschut
betrokken bij de lobby voor de natuurbeschermingswet om het
cultuurlandschap beter te beschermen.
Het Rijk wil monumentaal vastgoed in rijksbezit afstoten, omdat
ze het onderhoud en beheer van deze objecten en structuren
niet meer als haar kerntaak ziet. De meeste van deze rijks
monumenten zijn vanaf de 19de eeuw in het bezit van het Rijk
gekomen door schenking, vererving of aankoop met het idee
dat het Rijk er goed voor zou kunnen zorgen. Het Rijk heeft een
HEEMSCHUT JAARVERSLAG 2013 5