Jaarverslag 2013
NOORD-BRABANT
Schuddebeurs en de poldermolen
LIMBURG
Beroepsprocedure Arcen
In opdracht van Prins Willem III werd in 1794 een poldermolen
gebouwd aan de Botsdijk te Lage Zwaluwe. Als poldergemaal,
aangedreven door de wind en later op stoom, werd de molen
tijdens de tweede wereldoorlog in 1941 ontdaan van zijn wie
ken om als uitkijkpost te dienen. In 1951 kreeg de molen weer
deze functie ten tijde van de koude oorlog. Na een periode te
zijn gebruikt als scoutingruimte volgde leegstand. De Rijksge
bouwendienst vond het na jaren van geen onderhoud plegen
tijd om het gemeentelijk monument te verkopen. Door verkoop
dreigde sloop, gezien de zeer slechte bouwkundige staat. Door
actief samen met de plaatselijke stichting 'Redt De Schudde
beurs' op te treden heeft Heemschut de molen van de slopers
hamer gered. Constructieve overleggen met de gemeente en
de provincie hebben geleid tot een gedragen plan om de molen
in te richten als tijdelijke vakantiewoning en informatieruimte
voor de stichting De Schuddebeurs.
Een ander speerpunt van de commissie is de Brabantse
gemeentelijke monumentenlijsten en monumentencommis
sies, die bedreigd worden door opheffingen onvoldoende onaf
hankelijkheid en deskundigheid.
Het rijksmonument Heidepark uit 1884 is al jaren eigendom van
de gemeente Tilburg en verkeert in zeer ernstige bouwkundige
staat. Er is in jaren geen onderhoud gepleegd en de allure van
weleer is ver te zoeken. Met andere organisaties heeft Heem
schut de publiciteit gezocht, B&W aangeschreven en onder
tussen is algemeen bekend dat hier snel iets moet gebeuren.
De plannen voor een chique restaurant kan niet helemaal de
goedkeuring van Heemschut dragen als monument en tuin met
vijver daar teveel door veranderen. In de tuin staan mooie, oude
bomen en stichting Stadsbomen Tilburg heeft de waardevolle
bomen geïnventariseerd en gevraagd om bescherming.
De romp van de poldermolen in Schuddebeurs.
Het Kasteel van Arcen dat door nieuwbouw in de omgeving
wordt bedreigd.
In 2013 heeft de rechtbank Roermond uitspraak gedaan in
de beroepszaak die Heemschut samen met de Tuinenstichting
en Dorp en Erfgoed Arcen tegen de omgevingsvergunning voor
de MFA heeft aangespannen. De rechtbank verwierp de aan
gevoerde argumenten met betrekking tot de bestaande leeg
stand van monumentale gebouwen in de kern van Arcen, de
sterke afwijking ten aanzien van jarenlang voorgestaan ruimte
lijke beleid (Provinciaal ontwikkelingsplan, twee gemeentelijke
structuurvisies). Op de aangevoerde argumenten werd niet of
nauwelijks inhoudelijk ingegaan. Reden voor de drie organisa
ties om hoger beroep aan te tekenen bij de Raad van State.
Belangrijk daarbij is vooral de door de rechtbank aangevoerde
overweging, dat belangenorganisaties ter onderbouwing van
hun standpunten onafhankelijke deskundigenrapporten zou
den moeten overleggen. Daarmee worden belangenorganisa
ties in de onmogelijke positie gedwongen eigen en kostbaar
extern onderzoek te laten verrichten, naast de al door gemeen
ten ingestelde onderzoeken. En dat terwijl er in de gelederen
van organisaties de inhoudelijke kennis zonder meer aanwezig
is. De posities van organisaties als Heemschut wordt daar
mee aanzienlijk uitgehold. Een voorlopige voorziening tegen de
bouw van de MFA is afgewezen. De bodemprocedure zal medio
dit jaar zijn afgerond.
De ervaringen uit deze beroepsprocedures leren, dat in de ver
dere aanpassing van de Omgevingswet meer aandacht moet
komen voor ruimtelijke kwaliteit, historische continuïteit, unici
teit, hergebruik, aantrekkelijkheid en identiteit; categorieën die
vragen om een sterke inhoudelijke motivering in de afweging
door het openbaar bestuur. Advisering en besluitvorming zal
daarop moeten worden toegesneden. De wet zal daarvoor dan
ook meer waarborgen moeten bieden.
14 HEEMSCHUT JAARVERSLAG 2013