Modernisering van
de monumentenzorg
tieulier initiatief in Nederland voor het behoud van monumenten. Mevrouw
Federova vertelde over Kemerovo in het zuiden van Siberië, waar zich een
wijk arbeiderswoningen bevindt van de hand van de Flaarlemse architect
J.B. van Loghem. Ook werd aandacht besteed aan de ontwikkelingen op het
gebied van hoogbouw in en rond beschermde stadsgezichten. Dit naar aan
leiding van de plannen voor de bouw van de Okhta toren, het hoofdkantoor
van Gazprom, aan de rivier de Neva. Met de plannen voor de toren komt de
status van het werelderfgoed St. Petersburg in gevaar.
Publicaties en interviews
In 2009 werd Heemschut diverse keren om een mening of reactie gevraagd.
Standpunten over bedreigd erfgoed werden gegeven door de woordvoer
ders van de provinciale commissies. Het landelijk bureau werd benaderd
over vele onderwerpen. Zo verscheen in het Blad van de BNA van augustus
een artikel van Egbert Koster onder de titel: Wederopbouw als ontwerpop-
gave (pagina 12 -16).
Op zaterdag 10 oktober was directeur Karei Loeff te horen in het
NCRV-programma Cappucino over de sloop van de kernreactor in Petten.
Het college van Technisch Adviseurs
In 2009 kwam het college van Technisch Adviseurs niet bijeen. Eind 2009
trad een wisseling van het voorzitterschap op. De heer ing. Lambert de
Visser werd opgevolgd door de heer ir. Evert de longh.
De op 28 september 2009 verschenen
beleidsnota van de Minister van O.C.W.,
mede namens de Ministers van V.W.,
L.N.V. en VROM, inzake de modernisering
van de monumentenzorg (MoMo) werd
eind 2009 behandeld door de Tweede en
Eerste kamer.
Deze voor de doelstelling van de Bond
Heemschut uitermate belangrijke beleids
brief, een vervolg op de beleidsnota Belve
dere 1999 - 2009, beoogt de agenda van
de Nederlandse monumentenzorg om te buigen van een solitair monu
menten en 'gezichten' stelsel naar een ontwikkelingsgericht integraal
gebiedsbeschermingsstelsel.
Dit zal in 2010 en 2011 leiden tot velerlei wijzigingen van wetten
en regelgeving en tot aanpassingen van het juridisch- ruimtelijke
plannings-, ordenings-, en vormgevingssysteem. De beide Kamers oor
deelden waarderend en instemmend over de beleidsvoornemens inzake
een planologische monumentenzorg. Vooral de Monumentenwet en de
Wet Ruimtelijke Ordening zullen worden aangepast. Verheugend was het
te constateren dat voor de Bond Heemschut belangrijke andere zaken
ook aandacht kregen zoals:
- proactieve belangenbehartiging,
- de kleinere gemeenten problematiek,
-juridische waarborging,
- cultuurhistorische en welstandsadvisering,
- erfgoed vrijwilligers,
- het MoMo-proof worden van gemeenten.
De modernisering van de monumentenzorg, met als belangrijke kenmerken
gebiedsgerichte verbreding van de monumentenzorg en juridische ver
ankering van de cultuurhistorische belangen in het ruimtelijk ontwik
kelingsproces, wordt door de Bond Heemschut zeer onderschreven. Deze
modernisering heeft namelijk in essentie betrekking op de oorspronke
lijke doelstelling van de Bond Heemschut, vereniging tot bescherming
van cultuurmonumenten in Nederland.
Uiteraard blijft waakzaamheid geboden
in verband met doorwerking en borging
van de MoMo beleidsvoornemens.
Hier ligt dan ook een toekomstige taak
voor de Bond Heemschut.
Verder is gedurende de ontwikkeling van
MoMo gebleken dat het een vrij inge
wikkeld proces betreft. Niet alleen van
wege de aanpassing van de vele wet- en
regelgeving, maar ook omdat het om een
andere denkwijze, aanpak, organisatie en
kennis vraagt.
Dit geldt zowel voor overheden als voor
het particuliere monumentenveld, waaronder Heemschut. De Bond Heem
schut was en is zich hiervan nog steeds bewust en heeft zich daarom ook
het afgelopen jaar volop ingezet om kennis en informatie te vergaren en
uit te dragen. Dit niet alleen om Heemschut zelf tijdig MoMo-proof te
maken, maar ook om in contacten naar buiten te kunnen anticiperen op
deze emancipatie van de cultuurhistorie in de ruimtelijke ordening.
Succes tot nu toe? Ja!!
De noodzaak voor aanpassing van de werkwijze en het verbreden van de
deskundigheid binnen de provinciale commissies wordt langzamerhand
erkend. Daarnaast ontstaat gaandeweg het besef dat in dit opzicht de
organisatiestructuur van Heemschut wellicht aanpassing behoeft.
Met het concreter worden van MoMo zal Heemschut doeltreffender
moeten reageren.
Dit mede om, indachtig de oorspronkelijke doelstellingen van Heem
schut, een toonaangevende en gezaghebbende landelijke vereniging te
blijven. Heemschut zal zijn bijdrage blijven leveren, zowel wat betreft
ideeënontwikkeling als uitwerking en uitvoering. Aanzetten hiertoe
werden door Heemschut al gegeven in uitgebreide zienswijzen op de
ontwerp structuurvisies en de ontwerpverordeningen van de provincies
Groningen en Zuid-Holland.
Joseeph van der Haagen, directeur bescherming
Vrijwilligers van Heemschut overleggen over de
plannen rond Momo, juni 2009. Foto: Karei Loeff
Jaarverslag 2009 Heemschut 7
