Zeeland
Publicaties en presentaties
Zwartenhoekse Zeesluis
Consistorie van de St. Miehaelskerk
In verschillende dag- en weekbladen zijn artikelen gepubliceerd. Onder
andere over de redding consistorie Koudekerke, behoud binnenstad
Hulst, watergebouw Vlissingen en sloop woonhuizen in IJzendijke. In
het tijdschrift Heemschut is met regelmaat verslag gedaan van activi
teiten. Op de monumentenstudiedag van SEN in Leeuwarden is er een
voordracht gehouden over de herinrichting en herbestemming van het
KSG terrein in Vlissingen.de reconstructie van het Van Dishoeckhuis en
omliggende bebouwing aan de van Houtkade en in het bijzonder het
Perry Dok.
Er is voor de vrienden van Britannia een voordracht gehouden over
de betekenis van het hotel en de visie van Heemschut op de restauratie
van het paviljoen. Mogelijk heeft dit er toe geleid dat de gemeente de
plannen voor sloop heeft gewijzigd.
In Elsevier heeft een artikel gestaan over Britannia. Hiervoor is
onder meer een interview gehouden met de voorzitter van de com
missie Zeeland. Hij betreurt dat zijn uitspraken hierin niet goed uit de
verf zijn gekomen.
De Zwartenhoekse Zeesluis, die ook bekend staat als Grote Petrus,
werd in 1788 in de buurt van Axel (Zeeuws-Vlaanderen) gebouwd.
Deze suatie- en inundatiesluis heeft drie gemetselde kokers. Daarmee
kan men de afwatering verzorgen van de Canisvlietpolder, maar deze
ook in tijden van oorlog onder water zetten (inunderen). In 1998 is
de toestand van de sluis verslechterd door veel begroeiing tussen
de stenen en plaatselijk verval. De stichting Oud Westdorpe voert
actie bij het waterschap De Drie Ambachten om de sluis te behouden.
Heemschut vraagt aandacht voor het herstel en laat studenten van
de Hogeschool Zeeland het geheel opmeten. De sluis is zeer bijzonder
vanwege de unieke constructie en gebruikte techniek. Er is slechts een
ander voorbeeld bekend: de St. Livinus in het nabijgelegen Reigers
bosch. In 2004 dient Heemschut een aanvraag in voor opname van de
sluis in de rijksmonumentenlijst, die het jaar daarop wordt gehonoreerd.
Ondertussen heeft de Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ) samen
met een projectgroep, waarin de verschillende betrokkenen verenigd
zijn, de begroeiing verwijderd en kleine reparaties uitgevoerd. Na het
verkrijgen van de status rijksmonument begint de restauratie. De zoete
zijde, die sterk vervallen is wordt geconsolideerd; de zoute zijde volledig
gerestaureerd. De oevers van de Zwartenhoekse kreek, die onderdeel
uitmaakt van de Ecologische hoofdstructuur (EHS), krijgen een aange
paste beplanting. De onthulling van de gerestaureerde sluis vindt plaats
op 23 oktober 2009 door de burgemeester en wethouder van Terneuzen
en de Dijkgraaf van het waterschap Zeeuws-Vlaanderen.
Het dorp Koudekerke bezit een vrijwel ongeschonden kerkring. Deze
zou ontsierd gaan worden door de bouw van een nieuwe grote con
sistorie, die met zijn contrasterende horizontale banden en ramen in
geen verhouding staat tot de bouwstijl met verticale ramen van de 17de
-eeuwse zaalkerk. Bovendien zal deze consistorie veel meer ruimte in
beslag nemen dan de oude, waardoor de karakteristiek van de kerkring
grotendeels verloren gaat. Zowel de RCE als Heemschut (mede in naam
van de Heemkundige Kring Walcheren, HMK) maakten bezwaar zowel
Koudkerke consistorie. Foto: Heemschut
IJzendijke: Nassaustraat voor en na.
Foto's: Heemschut
tegen de door de gemeente Veere van rechtswege verleende sloop
vergunning van de neogotische consistorie als tegen de nieuwbouw.
De gemeente Veere heeft de bezwaren derhalve bij de rechtbank in
Middelburg gedeponeerd met de vraag om over de gevolgde, geenszins
vlekkeloos verlopende procedure een uitspraak te doen. Tijdens de
zitting op 18 december was de meeste aandacht gevestigd op de al dan
niet terechte verleende sloopvergunning van de consistorie, die evenals
de kerk op de rijksmonumentenlijst staat. Bouwhistorisch onderzoek
uitgevoerd in opdracht van de RCE in 2007 wees uit dat de consistorie
een zodanige cultuurwaarde vertegenwoordigt dat deze niet dient te
worden gesloopt.
De rechtbank in Middelburg heeft het bestreden besluit dat de RCE,
anders dan Heemschut, procedureel tijdig had aangevochten, om for
mele redenen vernietigd; de gemeente Veere ging niet in beroep.
Het ligt in de lijn der verwachting, dat er zich nog heel veel verge
lijkbare gevallen zullen voordoen waarbij Heemschut activiteiten zal
moeten ontwikkelen, voordat na de invoering van de nieuwe monumen
tenwet, deze op de juiste manier zal worden toegepast. Een volgende
melding betreft een vergelijkbare vergroting van de Odulphuskerk in de
Ring van Meliskerke.
24 Heemschut Jaarverslag 2009
