Zuid-Holland
Barakken vliegveld Valkenburg
Den Haag, Amerikaanse ambassade
Rotterdam, Old Dutch
De aanwijzing van de barakken uit de Tweede Wereldoorlog op en
rond vliegveld Valkenburg kent een lange geschiedenis. Op 27 juni
2006 was de monumenteneommissie van oordeel dat het complex
als geheel op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst moest
worden. Eerder al op 18 juni 2006 werd door BEtW van aanwijzing
afgezien, omdat alle eigenaren van het complex tegen plaatsing zijn.
De adviescommissie voor de behandeling van bezwaarschriften kwam
op 17 november 2006 tot de conclusie dat de afwijzing niet voldoende
was gemotiveerd en adviseerde opnieuw een besluit te nemen. BEtW
besloot op 5 juni 2007 het eerder genomen standpunt te handhaven.
Met één van de eigenaren en de Provincie Zuid-Holland werd daarop
een Intentieverklaring opgesteld, waarin gezamenlijk zou worden
gewerkt aan een visie op de barakken. Hierin wordt met de cultuurhis
torische waarden van het gebied rekening gehouden. Vervolgens werd
voor het opstellen van deze visie opnieuw een onderzoek uitgevoerd
door de monumentencommissie. Die kwam tot de conclusie dat er van
de 32 barakken 21 in aanmerking komen voor een monumentenstatus.
De overige barakken zouden een mindere waarde hebben. In reactie
daarop heeft Heemschut aangevoerd dat de barakken integraal, als
een totaal ensemble, behouden moeten worden. Op grond hiervan
is op 18 november 2008 weer verzocht om het hele complex aan te
wijzen als gemeentelijk monument. Dat verzoek is uiteindelijk op
7 januari 2009 overgenomen.
Op 2 juni 2009 wees BEtW het pand van restaurant bodega Old Dutch,
Rochussenstraat 20, aan als gemeentelijk monument. Dit was een
heugelijk feit omdat hiermee het verzoek tot plaatsing werd gehono
reerd. Heemschut had in oktober 2007 een melding ontvangen over
mogelijke sloop. Hoewel de eigenaar dit niet kon bevestigen, gaven de
ontstaansgeschiedenis van het pand, de aard van het pand zelf en de
blijvende geruchten over sloopplannen, voldoende aanleiding om op
8 februari 2008 de status van gemeentemonument aan te vragen. De
eerste Old Dutch werd in 1932 geopend aan de Coolsingel. Tijdens het
bombardement en de daarop volgende vuurzee van mei 1940, werd
ook de Old Dutch verwoest. Daarna werd al snel met de oprichting van
een aantal noodwinkels en horeca-etablissementen begonnen.
Zo werd aan het begin van de Rochussenstraat een complex gerea
liseerd dat zich uitstrekte tot de kop van de Nieuwe Binnenweg. Van
deze noodwederopbouw is de Old Dutch, die al in december 1940
weer voor het publiek openging, als enige overgebleven. Daarmee is
het een uniek deel van de Rotterdamse cultuurgeschiedenis. Architect
van het pand is ir. J.A. Lelieveldt. Het interieur werd ontworpen door
de architect A. Hamaker, dezelfde als van de eerste Old Dutch. In het
huidige interieur is de sfeer uit 1940 goed bewaard. Het is gebouwd
uit het puin afkomstig van het bombardement en ontworpen in een
cottagearchitectuur, waardoor het een uitgesproken eigen stijl heeft.
Het restaurant is een bekend begrip in Rotterdam. In reactie op de
aanvraag van Heemschut besloten BEtW Rotterdam in december 2008
tot een voorlopige aanwijzing als gemeentemonument, waarna op
2 juni 2009 een definitieve aanwijzing volgde. Daartegen heeft de
eigenaar bezwaar aangetekend, dat door BEtW werd afgewezen. Of de
eigenaar nog naar de rechter stapt is niet bekend.
Volgens planning gaat de Amerikaanse ambassade aan het Korte Voorhout
in Den Haag na 2012 verhuizen. De ambassade, een schepping van de
Hongaars-Amerikaanse architect Marcel Breuer uit 1959, komt dan leeg
te staan. Dit heeft de gemoederen behoorlijk bezig gehouden. Heemschut
is voor behoud en heeft BEtW verzocht het gebouw op de gemeentelijke
monumentenlijst te plaatsen. De gemeente heeft vervolgens een cultuur
historische verkenning laten uitvoeren. De uitkomst van deze verkenning
bevestigt de stelling van Heemschut dat het gebouw een uniek voorbeeld
van wederopbouw architectuur is. Teneinde een goed afgewogen beslis
sing te kunnen nemen over het behoud van het gebouw, heeft BEtW onder
andere het Haags Monumentenplatform gevraagd zich te beraden over
de wenselijkheid van behoud. Dit heeft geresulteerd in een brief aan het
college waarin het Monumentenplatform zich uitspreekt voor behoud
en bescherming, met de aantekening dat er een zinvolle herbestemming
noodzakelijk is. Een eventuele aanpassing moet van hoge kwaliteit zijn
en niet onomkeerbaar. Mocht evenwel tot sloop worden besloten dan is
het Monumentenplatform van mening dat een eventuele bebouwing van
de kavel nadrukkelijk in samenhang met de overige bouwplannen aan het
Korte Voorhout moet worden bezien. BEtW heeft, als eerste aanzet richting
besluitvorming over de eventuele herbestemming, de bevolking van Den
Haag in een enquête gevraagd om hun mening over behoud of sloop van
het gebouw. Een kleine meerderheid bleek voor behoud te zijn. Mede op
grond hiervan hebben BEtW op 8 december 2009 besloten de procedure tot
bescherming van het gebouw te starten.
Beschermingsactiviteiten
Delft
Leiderdorp
Gemaal.
Bedreiging Groene Hart en
Tweemolentjeskade Delftse Hout.
biotoop Munnikkenmolen.
Sloopdreiging. Bij BEtW aangedrongen
Bestemmingsplan Bospoort. Beden
op behoud en herbestemming.
kingen tegen bestemmingsplan
Terrein voormalige Calvé fabriek,
toegelicht bij GS Zuid-Holland.
poort(Monier)- en laboratoriumge
Pijn acker
bouw.
Oude stationsgebouw.
Sloop. Aangedrongen op behoud en
Sloop. Dringend beroep gedaan op
herbestemming.
gemeenteraad voor behoud.
Zoeterwoude
Monster
Omtzigt-terrein Oude Rijn.
Gereformeerde kerk.
Sloop panden Hoge Rijndijk
Burgemeester Kampschoërstraat
129-131-149-151-155. Bezwaar
25. Sloopdreiging. Beroep aange
gemaakt tegen het niet tijdig nemen
tekend tegen het besluit van BEtW
van een besluit over het verzoek
om het verzoek om aanwijzing
voor plaatsing op gemeentelijke
als gemeentelijk monument af te
monumentenlijst.
wijzen.
Ridderkerk
Schiedam
Huys Ten Do nek.
Plantage, openluchtpodium.
Benedenrijweg 461, landhuis. Bebou
Sloop. Verzoek ondersteund van de
wing aangrenzende open terreinen
Historische Vereniging Schiedam
met grootschalige en hoge woonge
voor de aanwijzing als gemeentelijk
bouwen. Zienswijze op voorontwerp
monument.
bestemmingsplan Bolnes Maasoever
Oost ingediend.
22 Heemschut Jaarverslag 2009