Gelderland
Maycrete-woningen in Arnhem beschermd
Sgraffito-kunst bedreigd
Complex Maycrete-woningen, gelegen aan de C. van Rennesstraat,
Waterbergseweg en R. Holstraat in Arnhem.
Op 18 november 2008 ontving het bestuur van de Bond Heemschut Gelder
land een officieel bericht van BEtW van de gemeente Arnhem tot aanwijzing
als beschermd monument van bovengenoemd wooncomplex, nadat men
eerder dat jaar op de hoogte was gesteld van het voornemen tot aanwij
zing. Hiermee kwam een einde aan een proces dat medio 2005 begon met
de melding van de voorgenomen sloop van de woningen door bewoners van
het complex én door het Cuypersgenootschap. Eigenaar Woningcorporatie
Portaal wilde het complex slopen en nieuw bouwen. Heemschut heeft zich
meteen ingezet en in oktober 2005 de gemeente verzocht de Maycrete-
woningen aan te wijzen als beschermd gemeentelijk monument. Gewezen
werd onder meer op het grote (cultuur)historische belang van deze na-oor-
logse 'noodwoningen' in Arnhem als wederopbouwstad.
Nederlandse gemeenten die door de oorlog meer dan twintig procent van
hun woningvoorraad hadden verloren konden bij het ministerie van Weder
opbouw de Maycrete-woningen aanvragen. Het woord Maycrete is samen
gesteld uit 'May', dat verwijst naar de Amerikaanse ontwerper Maybeck, en
"crete", het Engelse woord voor beton 'concrete'. Het Maycrete-systeem
bestaat uit prefabonderdelen met ingenieuze constructiemethoden, die op
snelle wijze in een groot aantal kon worden opgetrokken. Arnhem maakte
als één van de zwaarst getroffen steden uit de Tweede Wereldoorlog
gebruik van deze mogelijkheid en bouwde complexen noodwoningen op
drie locaties: Geitenkamp, Rijnwijk en Alteveer. Voor de in 2005 onder
nomen actie tot aanwijzing was belangrijk dat het complex in Alteveer
(16 woningen gerealiseerd in 1947) nog geheel overeind staat en voor een
belangrijk deel in de oorspronkelijke staat verkeert.
Tussen 2005 en het goede bericht in 2008 ligt een periode met inspan
ningen van Heemschut in het bijzonder van technisch adviseur Roel
Veelders in een proces, dat de mogelijkheden tot behoud steeds onderzocht
en verkende. Zo zijn er plannen geweest om twee woningen te verplaatsen
naar het Openluchtmuseum dat grenst aan de wijk Alteveer. Heemschut
hield echter vast aan behoud op locatie. Nadat Portaal einde 2007 uitein
delijk afzag van sloop is de gemeente Arnhem zelf gekomen met een voor
dracht tot aanwijzing als beschermd monument. Hiermee is een bijzonder
wederopbouwcomplex op een stedenbouwkundig belangrijke locatie voor
de stad behouden. En voor de bewoners? Hun woningen worden aangepast
aan eigentijdse wooneisen.
Ria Koning
Elf van de twaalf sgraffito-circusvoorstellingen wachten op de sloper
bij de herontwikkeling van het voormalig schoolgebouw 't Brewinck in
Doetinchem tot regionaal cultuurcentrum.
Heemschut is hiertegen in het geweer gekomen en heeft de gemeente
Doetinchem verzocht eerdere besluiten te heroverwegen en een oplossing
te creëren die recht doet aan deze monumentale wandkunst uit de Weder
opbouwperiode. De plaatselijk historische vereniging Deutekom heeft
haar bezorgdheid uitgesproken en adhesie aan de reddingspoging van
Heemschut betuigd.
De voorstellingen bevinden zich in de aula van een als lagere technische
school gebouwd complex uit de begin jaren '50 van de vorige eeuw. De
aula is een toevoeging uit de jaren zestig. De wanden zijn gedecoreerd
met reliëfs die in de stuccementlaag zijn uitgespaard. Deze techniek,
sgraffito, is vooral tijdens de Wederopbouwperiode (1945-1965) veel-
Beschermingsactiviteiten
Apeldoorn
Apeldoorns Kanaal.
Bevaarbaar maken gesteund, ook
financieel, door GS.
Pleidooi voor koppeling met
Europa.
Arnhem
Maycrete-woningen,
wijk Alteveer.
Sloopdreiging voor 16 noodwo
ningen uit WO II.
In 2005 verzoek Heemschut aan
gemeente om beschermde status.
2008 plaatsing op gemeentelijke
monumentenlijst gehonoreerd.
Gemeente Berkelland: Ruurlo
Ruurlo, Domineesteeg-
Groenloseweg.
Nieuwbouw appartementen.
Te massaal plan in kleinschalig
gebied: bezwaar Heemschut.
Gemeente Bronckhorst: Hoog-
Keppel
Hoog-Keppel, AVIKO, voormalige
Aardappelverwerkende Industrie
Keppel en Omstreken, fabriekscom
plex.
Leegstand fabriekscomplex en
directiewoning (GM).
Zienswijze, inspraak. Fabriekscom
plex is in april 2008 afgebrand.
Hummelo
Rondweg West.
Zienswijze op MER-advies, voorkeur
rondweg Oost.
Buren
Kasteelterrein: ruïnes en
tennisbanen.
Verloedering. Meedenken om tij te
keren.
Doetinchem
O.L.V. Tenhemelopneming
(de Paskerk), Pr. Hendrikstraat,
kerkinterieur.
Aantasten kerkgevels door inbouw
dagkerk en utiliteitsruimtes in
zijbeuken.
Overlegresultaat: geen aantasting
gevel straatzijde.
•Aula Brewinc van de vm techni
sche school, C. Missetstraat/Spin-
baan 20, kunstwerk - een fries over
twee wanden met circusvoorstel
lingen in sgraffito - bedreigd.
Bouwgedeelte met sgraffito
wegbestemd in nieuwe plannen,
behoud sgraffito onzeker. Gemeld
bij ICN.
Druten
Centrumplan.
Inpassing nieuwbouwplannen in
cultuurhistorisch waardevolle
omgeving.
Op initiatief van Heemschut is
een supervisor aangesteld voor de
toetsing van te realiseren plannen
aan beeldkwaliteitsplan en steden
bouwkundige waarden.
Ede
Carré Enka, voormalig kunstzijde
fabriek.
Sloopvergunning afgegeven;
schriftelijke reacties naar betrokken
partijen die in overleg zijn.
Gemeente Montferland, Loil
0. Doetinchemseweg 2, voormalig
maalderij.
Sloopplannen tbv nieuwbouw o.v.v.
behoud karakteristiek beeld.
's-Heerenberg
Emmerikseweg 13, Gouden
Handen, vm klooster St. Bonifatius
(RM). Herbestemmingsperikelen.
Nijkerk
Molenplein: voormalige molen.
Sloopdreiging molenromp.
Bedenkingen, inspraak; molen
14 Heemschut Jaarverslag 2008
