Beschermingsactiviteiten
In december telde de lijst Actiepunten zo'n 25 'gevallen' van bedreigde objecten in de ruimste zin
van het woord. De lijst blijft over het jaar genomen ongeveer even lang. Voor elk geval dat door de
provinciale commissie werd behandeld, kwam steeds weer een nieuw punt om aandacht vragen.
Vaak hebben de bemoeienissen van Heemschut succes, jammer genoeg verdwijnen er toch steeds
weer waardevolle panden of landschappen. Nog lang niet alle belanghebbenden weten de weg naar
Heemschut te vinden als er weer eens aanslagen dreigen op het culturele erfgoed. In de
Nieuwsbrieven, waarvan er per jaar een aantal verschijnen, roepen we daarom steeds onze leden en
verwante verenigingen op ons tijdig te waarschuwen als er weer ergens onheil dreigt.
Karakterloze nieuwbouw
Evenals vorig jaar richtte de aandacht van de commissie zich vooral op de bescherming van de vele
oude stadjes en dorpen in Overijssel. De oude kernen worden in een hoog tempo ingesloten door
karakterloze nieuwbouw die overal in Nederland zou kunnen staan en geen enkele aansluiting ver
toont met het karakteristieke van een bepaalde plaats. Heemschut streeft naar meer 'streekeigen'
bouwen en wil daarvoor steun krijgen van de gemeentebesturen. Dan zijn er verder de enorme
bedrijventerreinen, waarvan men zich kan afvragen of die ook inderdaad allemaal wel nodig zijn,
maar waarvoor altijd weer een fraai stuk natuurschoon of historische bebouwing het veld moet
ruimen. Een voorbeeld is de bedreiging van de Usseler Es bij Enschede, waar de gemeente 60
hectare wil veranderen in een industrieterrein. Ondanks heel veel protesten (waaronder van
Heemschut) lijkt de gemeente toch te neigen tot bebouwing van een gedeelte van de es. Een nieuw
verschijnsel is de wens van veel gemeentebesturen om op verkeerde plaatsen in hun gemeenten te
grote, te dure en te lelijke nieuwe gemeentehuizen te bouwen die de schaal van het dorp grondig
kunnen verpesten. Ook de neiging om steeds hoger te bouwen neemt toe. Overal worden de mooie
historische silhouetten van dorpen en steden weggedrukt achter hoog oprijzende torenflats of kan
toor-gebouwen. Het is een ontwikkeling die Heemschut zorgen baart en waartegen wij steeds weer
ageren.
'Boerderettes'
Het zijn niet alleen de bebouwde kernen die bedreigd worden, op het platteland weet men er ook
raad mee. Her en der worden oude rustieke boerderijen omgetoverd tot zogeheten 'boerderettes',
bouwsels waar kraak noch smaak aan is en die alleen nog een vage gelijkenis vertonen met de hof
steden van weleer.
Ontsierende reclame
Heemschut vecht ook al jaren tegen de lelijke reclame langs de (auto)wegen. Hoewel ook veel
gemeentebesturen inzien dat daar paal en perk aan gesteld moet worden, gaat overleg met de
provincie hierover moeizaam.
Deventer
Bouwplannen. De provinciale commissie hield vorig jaar de ontwikkelingen rond de oude
Boreelkazeme (een rijksmonument) in Deventer goed in de gaten, omdat daar ontwikkelingen
dreigen die niet alleen door Heemschut, maar ook door gelijkgestemde verenigingen worden
gewantrouwd. Het is overigens een taai gevecht, dat door de provinciale commissie wordt gevoerd
door B&W te bestoken met bezwaarschriften en brieven over het ontbreken van een samenhang
in het ruimtelijk beleid en het incidentele sloopplan van de Houtmarktschool.
Rijsterborgherpark. Een mooi voorbeeld van hoe acties goed kunnen verlopen, is het
Rijsterborgherpark in Deventer. Dit rijksmonument (eind 19e eeuw aangelegd door tuinarchitect
Leonard Springer) werd een paar jaar geleden geteisterd door een verwoestende windhoos. Het
herstelplan werd door onder meer Heemschut aangevochten. Na goed overleg met de gemeente
werd het herstelplan op een aantal punten bevredigend aangepast.
25