met sloop te wachten tot er mogelijk een onderhouds-
subsidie in dit kader kan worden verstrekt.
Hengeloboerderij Regelinkstraat
Heemschut heeft, samen met de plaatselijke historische
vereniging, geprobeerd eigenaar en gemeente op
andere gedachten te brengen dan sloop en
vervangende nieuwbouw (twee woningen). Het oude
Saksische boerderijtje is weliswaar door het uitblijven
van regelmatig onderhoud vervallen, maar heeft nog
bouwkundig gave en harmonieuze verhoudingen. Het
is bovendien een van de laatste agrarische bedrijfjes in
de dorpskom. De situering in het dorpsbeeld is
bijzonder: in de zichtlijn van de oude dorpskerk en
uitspringend in de rooilijn van de Regelinkstraat.
Heemschut bepleitte plaatsing op de gemeentelijke
monumentenlijst. De gemeente kent echter alleen
plaatsing op vrijwillige basis en ziet, in verband met
bouwvalligheid, geen aanleiding om de sloopaanvraag
te weigeren.
Heumen, centrum Malden Hoogenhof
Het eertijds zo vredige dorp op de heerlijkheid
Malden wordt stelselmatig getransformeerd in een
voorstad van Nijmegen van een soort, zoals er 13 in
een dozijn gaan. Nu het laatste rudiment aan de beurt
is te verdwijnen - een compleet fragment van de oude
weg met oude boerderijtjes, andere karakteristieke
dorpsbebouwing en fraaie bomen, gelegen vlak tegen
het nieuwe centrum, waaraan het juist een extra
betekenis zou kunnen geven - maakte Heemschut
samen met omwonenden bezwaar en kreeg gelijk
bij Gedeputeerde Staten. Het plan werd aangepast,
waarna deze geschiedenis zich herhaalde. Nu heeft
de gemeente een derde plan in voorbereiding, waarin
naar het lijkt de betekenis van het charmante gebiedje
erkenning vindt en dienovereenkomstig behouden zal
blijven.
Hoog-Keppel, De Ruif
Heemschut heeft met instemming kennis genomen
van het voornemen van de gemeente Hummelo en
Keppel om het belangrijkste deel van het markante
hoekpand, voorheen café de Ruif, een gemeentelijk
monument, te handhaven en op zoek te gaan naar een
koper. De bijgestelde plannen, waarbij sloop van het
hoekcomplex voorlopig van de baan is, zien er redelijk
uit. Tegen de afbraak van het bouwkundig zeer slechte
feestzaalgedeelte, ten behoeve van de bouw van drie
woningen, bestaat geen bezwaar.
NijmegenHessenberg
Nieuwbouwplannen op het braakliggend terrein
van de verhuisde Gelderlander aan de Hessenberg
bedreigen het voormalige R.K. Weeshuis, eigendom
van de gemeente en een rijksmonument. Het
prijsbekroonde ontwerp genaamd Flash Gordon
omhelst de bouw van zes woontorens boven op een
grote ondergrondse garage. Na jarenlang afwachten,
waarbij herhaalde malen werd geprotesteerd tegen
afbraak van het weeshuis, tegen het 'vogelvrij zijn van
rijksmonumenten in handen van gemeenten', tegen de
zogenaamde 'vanwege' status van het rijksmonument,
en tegen de grootschaligheid van het project in een
historische binnenstad, is het plan financieel en
technisch haalbaar gemaakt en gepresenteerd. In het
najaar volgde de langverwachte sloopaanvraag. Eerder
in het jaar werd de verantwoordelijke wethouder door
de gezamenlijk opererende historische vereniging
Numaga, het Cuypersgenootschap en Heemschut een
haalbaarheidsonderzoek afgedwongen met behoud
van het weeshuis. Dit onderzoek was van een
dusdanige beschamende kwaliteit dat sloop met
voorbedachte rade de gemeente kan worden verweten.
Temeer daar een bouwhistorisch onderzoek van twee
jaar geleden en een tentoonstelling en publicatie over
de geschiedenis van de stedelijke weeshuizen de
architectuurhistorische waarde onomstotelijk hebben
aangetoond. Ook de monumentencommissie heeft
zich onlangs tegen sloop uitgesproken. Procedures
kunnen de bouwplannen drie jaar vertragen.
Hiertegen protesteren weer omliggende winkeliers.
Om uit de impasse te geraken zou een alternatief
bouwplan ontwikkeld moeten worden, waarbij recht
wordt gedaan aan het monument en aan de
binnenstedelijke schaal.
Nijmegenherbouw Valkhof
Wil de gemeente Nijmegen aan de Hessenberg een
monument slopen, op het Valkhof heeft zij uitgesproken
medewerking te willen verlenen aan de bouw van een
nieuw monument, de herbouw van de 200 jaar geleden
afgebroken Valkhofburcht. En passant worden een
archeologisch rijksmonument (de hele Valkhofheuvel
zal plaatsmaken voor een ondergrondse parkeergarage),
middeleeuwse overblijfselen als de Barbarossaruïne en
de St. Nicolaaskapel, rijksmonumenten, en het in het
beschermde stadsgezicht gelegen landschapspark dat
ter plaatse in de 19de eeuw haar oorsprong vond,
bedreigd. Hiertegen heeft Heemschut krachtig
geprotesteerd. Gevreesd moet worden dat de initiatief
nemer tot herbouw, de Valkhofvereniging, en ook de
gemeente zich laten leiden door op gewin beluste
ontwikkelaars, die onder de dekmantel van een
(namaak)burcht (wat is echt?) een hotel op een A-
locatie in de wacht slepen.
Renkum, Klein Dreijen
In een eerder verslag is bericht over een groengebied
van ruim 1,25 ha, restant van het 18de-eeuwse
landgoed Dreijen, waarop een bestemmingsplan
van kracht is, dat naast de bestaande karakteristieke
bebouwing enige nieuwbouw toestaat, die in schaal en
situering de bestaande toestand op redelijke wijze kan
respecteren. In 1992 bracht de gemeente Renkum een
herziening in procedure, waarvan dit zeker niet meer
gezegd kon worden, en waartegen nogal wat verzet
kwam vanuit de bevolking. Uit de toelichting bij het
plan bleek niet, dat het bijzondere karakter van het
terrein de gemeente was opgevallen. De procedure
werd ondanks dit verzet echter doorgezet zonder
aanpassing van het plan. Het was één van de laatste,
die tot de Raad van State doorliepen. Deze vernietigde
het plan, overwegende, dat de gegeven kantoren-
24
