particuliere leven was gevangen in de kluisters van de ver gaande bemoeienis der Compagnie. Sedert 1615 kon men zonder toestemming van de Gouverneur Generaal niet trou wen. In 1642 verbiedt een bepaling in de Bataviase statuten een Christen met een niet-Christen te huwen. Maar het con cubinaat werd van hogerhand streng veroordeeld! Het is niet te verwonderen, dat gebrek aan eerzame Hollandse vrouwen de bloedvermenging in de hand werkte. De Gouverneurs Gene raal Van Diemen en Maetsuyker, die het meest de Portugezen in Oost-Azië hebben beoorloogd, waren voorstanders van het Portugese systeem van kolonisatie met halfbloeds (mixtiezen) en inlandse Christenen. De wettige gemengde huwelijken heb ben er zeker toe bijgedragen, dat de Hollanders in het voor hen nieuwe en vreemde land inburgerden. Op vorm en inrich ting der woning (zoals we later nog nader zullen zien) en op zeden en gewoonten heeft dit onmiskenbaar invloed gehad. De toon te Batavia verbeterde aanzienlijk tijdens de tweede bestuursperiode van Coen: wetenschap, zelfs schilderkunst en dichtkunst werden beoefend. „De Medicina Indorum" was een belangrijk wetenschappelijk werk van Bontius. Deze ge leerde van goede Leidse familie, gepromoveerd in de letteren, later in de medicijnen, was met Coen op diens verzoek mee gegaan, toen deze naar Indië terugkeerde. Bontius had een veel menselijker en beter oordeel over de Indonesiër dan Coen. De stedelijke hygiëne (schoonhouden van straten, zorg voor goten, waterafvoer e.d.) had zijn volle aandacht. Helaas over leed hij reeds vier jaar na aankomst te Batavia. Als predikant kwam Bontius' vriend en stadgenoot, Justus Heurnius. Deze professors zoon, die eerst in de medicijnen gepromoveerd was, daarna gereisd had en vervolgens theoloog was geworden, was de enige predikant, die in zijn tijd uit werkelijke roeping om de heidenen het Evangelie te brengen naar Indië was gegaan. Na enkele jaren keerde hij echter reeds naar zijn vaderland terug. Met behulp van een Chinees, die op een der pater- scholen te Macao Latijn geleerd had, stelde Heurnius een Nederlands-Latijns-Chinees woordenboek samen. De schilder Adriaan Minten, die wij reeds noemden, tekende platen bij Bontius boek „Exotica". 48

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschutserie - Boekje 1941-1954 | 1954 | | pagina 51